والدین هلیکوپتری و اثرات مخرب آن روی فرزندان

یکی از مخرب ترین رفتارهایی که از سوی والدین مورد توجه روانشناسان قرار گرفته است، توجه بیش از اندازه و در خدمت بودن افراطی والدین است. والدینی که همانند یک هلی کوپتر دور فرزند خود می چرخند تا نیازهای او را برطرف کنند. بسیاری از این والدین با افتخار اعلام می کنند که اولویت اول زندگی آنان فرزندشان است، آنها وقت، تمرکز و اموال خود را به صورت کاملا بی قید و شرط در اختیار فرزند خویش قرار داده اند. شاید در نظر اول تصور کنید که این گروه چه والدین از خود گذشته و مهربانی هستند و از این که نمی توانید مثل آنها باشید عذاب وجدان داشته باشید، اما باید بدانید که این والدین بیشترین اثرات تخریبی را روی آینده فرزندان خود دارند. در این مقاله قصد داریم به ماهیت والدین هلی کوپتری و تمام نکات پیرامون این سبک از فرزند پروری بپردازیم. با ما همراه باشید.

والدین هلی کوپتری به چه کسانی گفته می شود؟

در واقع والدین هلی کوپتری به والدینی اطلاق می شود که در تمام امور مربوط به فرزند خود حضور پررنگی دارند، آنها حتی ساده ترین مسائل مربوط به فرزند خود را مدیریت می کنند. این اصطلاح اولین بار در سال ۱۹۶۹ در کتاب “بین پدر و مادر و نوجوان” توسط دکتر “هیم گینوت” به کار برده شد. برای چنین والدینی اسامی دیگری چون  لوس‌پرور، والدین چمن‌زن، والدین بلدوزر و والدین افراطی نیز وجود دارد.

چنین والدینی بیش از اندازه روی فرزندانشان متمرکز هستند و به عبارت ساده تر مسئولیت تجربه، موفقیت و شکست فرزندان را به عهده می گیرند. این والدین در دورن کودکی همه رفتارهای کودک را کنترل می کنند و اجازه هیچ نوع تجربه شخصی را به او نمی دهند. در دوره نوجوانی نیز تمام برنامه های مربوط به درس، تفریح، دوست یابی و حضور در اجتماع فرزند خود را کنترل کرده و نمی گذارند که آنها خودشان به تنهایی تصمیم گیری کنند.

والدین هلی کوپتری تصور می کنند با کنترل و مراقبت دائمی می تواند زندگی ایده آل و پر از موفقیتی برای فرزندان ایجاد کرد. این والدین همه جا حضور دارند از انجام فعالیت های مدرسه تا تفریحات و تصمیم گیری در مورد اوقات فراغت و … . حتی دیده شده است که این والدین در انتخاب رشته، انجام تکالیف، فعالیت های اجتماعی و شخصی فرزندشان نیز تصمیم گیرنده هستند.

در حقیقت این والدین همان هایی هستند که با نظارت های افراطی حتی در زمان کودکی هرگونه فعالیتی را از ترس آسیب دیدن کودک ممنوع کرده اند. آنها از کسب تجربه و آزمون و خطای فرزند خود پیشگیری می کنند و تلاش می کنند همه چیز مطابق برنامه و با حضور آنها انجام گیرد. در سنین بزرگسالی این والدین دائما در حال تماس گرفتن با فرزند خود هستند و اگر ثانیه ای از او بی خبر باشند در ذهن خود بدترین سناریوها را در مورد فرزندشان می بافند. آنها همیشه مضطربند و وکیل مدافع حقوق شخصی و اجتماعی فرزندشان در هر کلاس، گروه و یا جمعی هستند.

والدین هلی کوپتری بودن؛ خوب است یا بد؟

بسیاری از والدین چنین سبک فرزند پروری را نتیجه عشق و علاقه خود به فرزندشان و یا نگرانی از آینده او عنوان می کنند. بسیاری دیگر نیز چنین رفتارهایی را ناخودآگاه می دانند و تصور نمی کنند که بیش از اندازه در زندگی فرزند خود حضور دارند.  به گفته روانشناسان تبدیل شدن به والدین هلی کوپتری نتیجه چهار دلیل است که به صورت آگاهانه یا ناخودآگاه روی رفتار والدین تأثیر گذار است. این رفتارها عبارتند از:

ترس از شکست فرزندان

شاید بتوان گفت مهمترین دلیل والدین برای انجام اعمال هلی کوپتری ترس از شکست های احتمالی در آینده است. به این ترتیب والدین تصور می کنند با حضور آنها در کنار فرزند و تصمیم گیری به جای او احتمال شکست فرزندشان در عرصه های مختلف کمتر می شود. در حالی که چنین رفتارهایی در نهایت منجر به اعتماد به نفس پایین، استرس، فشارهای عصبی، فقدان مهارت های مقابله و مبارزه و توانایی حل مسئله در کودکان و نوجوانان می شود.

استرس و اضطراب

رفتارهای توأم با نگرانی و اضطراب در والدین هلی کوپتری می تواند اثرات مخرب چنین رفتارهایی را به فرزندان نیز منتقل کند. چنین فرزندانی اغلب افرادی مضطرب، ناامید و منقلب هستند.

جبران عوارض کودکی

تحقیقات نشان می دهد اغلب والدین هلی کوپتری در کودکی خود نادیده گرفته شده اند. چنین افرادی تصور می کنند که باید حضور پررنگ تر و دائمی در زندگی فرزند خود داشته باشندو نظارت بیشتری روی آنها اعمال کنند تا والدین بهتری باشند و فرزندشان حس کودکی آنها را تجربه نکند.

الگوبرداری از دیگران

معمولا کسانی که از دور شاهد فعالیت والدین هلی کوپتری هستند تصور می کنند این افراد از خودگذشته، هدفمند و موفق هستند و با الگوبرداری از آنان تلاش می کنند که خود نیز والدینی در خدمت فرزند باشند. ضمن این که ممکن است با مشاهده رفتارهای افراطی این والدین حس عذاب وجدان و ناکافی بودن به سایر والدین دست دهد و تلاش کنند که رفتارهای مشابهی داشته باشند.

آیا من یک پدر یا مادر هلی کوپتری هستم؟

اگر تا این بخش از مقاله همراه ما بوده باشید احتمالا ترسیده اید که شما هم در این دسته از والدین قرار داشته باشید. در این بخش ما به علائمی خواهیم پرداخت که هشدار تبدیل شدن به یک والد هلی کوپتری هستند. در واقع اگر این علائم را در رابطه خود با فرزندتان مشاهده می کنید بهتر است سریعا مواضع خود را تغییر دهید.

– والدین هلی کوپتری معمولا کارهایی را در رابطه با فرزند خود انجام می دهند که او به تنهایی قادر به انجام آن است.

– اجازه انتخاب های متناسب با سن را به فرزندان نمی دهند.

– فرزند خود را وادار می کنند تا مطابق خواسته آنها رفتار کند.

– برای فرزندشان تصمیم گیری می کنند. حتی در زمینه هایی چون انتخاب رشته دبیرستان، دانشگاه، فعالیت های ورزشی، هنری و … همه چیز باید مطابق میل و دیدگاه چنین والدینی باشد.

– سپر بلای فرزندان خود هستند و مسئولیت موفقیت یا شکست های آنان را به عهده می گیرند.

– اجازه حل مشکلات شخصی را به فرزند خود نمی دهند و به جای او به حل مسئله می پردازند.

– در خانه هیچ مسئولیتی به فرزند خود نمی دهند.

– برای مربی، معلم، استاد و صاحب کار فرزند خود تعیین تکلیف می کنند.

– همیشه و همه جا همراه فرزند خود هستند و از تنها گذاشتن او هراس دارند.

تأثیرات مخرب هلی کوپتری بودن بر فرزندان

بر خلاف تصور والدین، هلی کوپتری بودن نه تنها سودی برای فرزندان ندارد بلکه باعث می شود که آنها در زندگی دچار آسیب های فراوانی از نظر شخصیتی و روانی شوند. مهمترین تأثیراتی که حضور والدین هلی کوپتری بر زندگی شخصی و اجتماعی فرزندان دارد عبارتند از:

فقدان عزت نفس و اعتماد به نفس

فرزندان والدین هلی کوپتری عموما افرادی نازپرورده، لوس و دارای عزت نفس بسیار پایین هستند. از آنجایی که به این کودکان اجازه تصمیم گیری و استقلال داده نشده است، تصور می کنند که نمی توانند هیچ کاری را به تنهایی انجام دهند، آنها اعتماد به نفس و عزت نفس ندارند و توقع دارند که والدین همیشه در کنار آنها باشند.

عدم توانایی حل مسئله

والدین هلی کوپتری اجازه رویارویی با مشکلات را به فرزندان خود نمی دهند و همیشه در شرایط بحرانی به جای آنها تصمیم گرفته و نتیجه کار را برعهده گرفته اند. چنین فرزندانی فاقد مهارت حل مسئله و قدرت مقابله با مشکلات هستند و نمی توانند حتی در کوچکترین مسائل شخصی به درستی تصمیم گیری کنند.

ناتوانی در تصمیم گیری

فرزندان والدین هلی کوپتری استقلال شخصیتی ندارند و از تصمیم گیری های انفرادی لذت نمی برند. آنها از نتیجه تصمیم گیری های خود هراس دارند و در شرایط تصمیم گیری دچار اضطراب و استرس زیادی می شوند.

توقع زیاد

از آنجایی که فرزندان والدین هلی کوپتری همیشه توسط والدین حمایت شده اند، این توقع  در آنها ایجاد می شود که والدین باید همیشه و همه جا حضور داشته باشند. آنها توقع دارند که همه مشکلات سریعا حل شده و خواسته هایشان نیز به سرعت برآورده شود.

فقدان مهارت های شخصی

فرزندان والدین هلی کوپتری عموما از انجام کوچکترین کارها ناتوان هستند. مثلا شاید حتی بستن بند کفش و یا تمیز و مرتب کردن اتاق شخصی برای آنها سخت باشد. در واقع چنین افرادی برای انجام کوچکترین کارها به والدین خود وابسته خواهند بود.

نمی خواهم هلی کوپتری باشم!

حال که با این سبک از فرزند پروری آشنا شده و اثرات مخرب آن را شناختید شاید تصمیم گرفته اید که هرگز والد هلی کوپتری نباشید. ما در ادامه راهکارهایی را ارائه می دهیم که از تبدیل شدن شما به چنین والدین خطرناکی پیشگیری می کند.

حضور مستقیم خود را کمرنگ کنید

نظارت افراطی بر فرزند خود را کاهش دهید. اجازه دهید بیشتر مسائل متناسب با سنش را خودش حل کند. تلاش کنید که راهنمای او باشید نه کنترلگر. به او مسئولیت بدهید تا کارهای شخصی اش را خودش انجام دهد.

نگرانی های افراطی را کنار بگذارید

همه والدین فرزندان خود را دوست دارند و تلاش می کنند تا آینده ای درخشان و موفق داشته باشند. افکار منفی را از خود دور کنید تا نگرانی های بی مورد نداشته باشید. نگرانی های افراطی نه تنها افکار شما را بر هم می زند بلکه واکنش های نگران و مضطرب شما به فرزندتان نیز منتقل می شود و او را قربانی این نگرانی های افراطی و منفی خواهید کرد. از به کار بردن کلماتی چون ” کمک نمی خوای؟” ، ” می خوای همراهت بیام؟” ، ” تو نمی تونی، بذار کمکت کنم” استفاده نکنید.

دوستی خاله خرسه ممنوع!

محبت افراطی و بدون منطق به کودکان آسیب زیادی را برای آنان به همراه دارد. محبت باید به اندازه و کافی باشد تا اثرات آن را به شکل مثبت مشاهده کنید.

به فرزندتان برچسب نزنید

هر نوع برچسب زدن چه مثبت و چه منفی به کودکان اشتباه است. سعی کنید عباراتی چون “توهمیشه” و ” تو هرگز” را از دایره لغات خود حذف کنید. این ها کلمات مخربی هستند که اثرات مخربی روی روان کودک ایجاد می کنند. این کلمات به ظاهر ساده می توانند اثرات عمیقی روی خودباوری افراد دارند.

از کودک نظرخواهی کنید

در مورد مسائل خانوادگی و به ویژه مسائل مربوط به خود کودک از او نظرخواهی کنید. اجازه دهید نظر خود را داشته و دنیای خود را بسازد. اگر نظر فرزندتان در مورد مسئله ای مخالف شما بود، با او بحث نکنید و تلاش نکنید نظر خود را هرچند درست به او تحمیل کنید. این کار باعث می شود که کودک نتواند رویابافی کرده و رویاهای خود را دنبال کند.

به خودتان برسید

تبدیل شدن به یک والد تمام وقت و از خود گذشته به مرور از شما فردی خسته و رنجور می سازد که حس قربانی شدن دارد. اگر همه تمرکز را روی فرزند خود بگذارید به مرور این توقع در شما ایجاد می شود که او در آینده باید زحمات شما را جبران کند. به این ترتیب با کوچکترین نافرمانی در آینده حس یک قربانی را خواهید داشت که زندگی خود را از دست داده است. بهتر است به علاقمندی های خود بپردازید و حساسیت های بی مورد را کم کنید.

مثبت اندیش باشید

یکی از مهمترین دلایل تبدیل شدن به والدین هلی کوپتری نگرش منفی و منفی بافی است. تلاش کنید تا در زندگی فردی مثبت اندیش باشید. به این ترتیب افکار منفی کمتر شما را آزار می دهند.

آنها را به دوره های پرورش شخصیت بفرستید

مدت ها پیش بود که متوجه شدیم که بسیاری از والدین تمایل دارند که شخصیت فرزندشان را به خوبی و اصولی پرورش دهند اما نمی توانند دوره ای را پیدا کنند که برای این کار مفید باشد برای همین تصمیم گرفتیم دوره ای را خلق کنیم که به پرورش شخصیت دانش آموزان بپردازد و آنها را هم با واقعیت های زندگی و آینده آشنا کند و هم از طرفی باعث عملکرد بهتر دانش آموزان در درس و مدرسه شود که این موضوع باعث ساخت دوره مشاوره تحصیلی و توسعه فردی شد. در این دوره ما روی رشد فکری و استقلال شخصیتی دانش آموزان متمرکز هستیم.

توصیه مدرسانه

تربیت فرزندان امری بسیار حساس و حیاتی است که زندگی شخصی و اجتماعی آنها را در آینده تحت تأثیر قرار می دهد. بسیاری از رفتارهای ناآگاهانه و اشتباه ممکن است ضررهای جبران ناپذیری به همراه داشته باشد. پس به جای انجام حرکات اشتباه، بهتر است علم و آگاهی خود را  در زمینه فرزند پروری افزایش دهید. امروزه کتاب ها و مقالات بسیاری در مورد فرزند پروری وجود دارد که می تواند به شما کمک کند والد بهتری باشید.

یک والد هلی کوپتری از نظر خود بهترین و از خود گذشته ترین والد است که زندگی شخصی اش را فدای کودکش می کند، در  حالی که این فرد در حال تخریب شخصیت و هویت فردی فرزند خود است. بهترین راه آشنایی با شیوه های فرزند پروری صحیح استفاده از خدمات مشاوره است. توصیه ما به والدینی که واقعا نگران آینده فرزند خود هستند این است که با شرکت در جلسات مشاوره فرزند پروری با اقدامات درست بهترین تصمیمات را در مورد فرزند خود و نحوه برقراری ارتباط با آنها اتخاذ کنند.

Views: 1305