نقش مشاوره تحصیلی در پیشرفت دانش آموزان از ابتدایی تا کنکور

انسان ذاتا یک موجود اجتماعی است که زندگی او بر اساس تعامل با افراد و جامعه پیرامونش شکل می گیرد. بنابراین استفاده از راهنمایی و مشورت در طول اعصار گوناگون و به قدمت تاریخ وجود انسان به اشکال گوناگون همواره وجود داشته است. با پیشرفت و تکامل علوم انسانی و در کنار آن گسترش روزافزون ارتباطات نقش مشاوره بسیار پررنگ تر از گذشته به نظر می رسد. هرچه روابط انسان پیچیده تر میشود نیاز او به مشورت و آگاهی گرفتن در مورد مسائل نیز به مراتب بیشتر خواهد بود.

نقش راهنمایی و مشاوره امروز به صورت حرفه ای حمایتگر در جهت یاری رساندن به افرادی که در رشد، تعاملات اجتماعی و خانوادگی و یا عاطفی به مشکل برخورد میکند هویدا می شود. اهمیت مشاوره از دیدگاه مذهبی نیز مورد توجه قرار گرفته است، تا جایی که در دین اسلام به مکررا توسط آیات یا روایات ائمه و بزرگان دینی به این مسئله اشاره شده است. با توجه به این که در دنیای امروز به شکل پیچیده ای تخصصی شده است اهمیت حضور مشاوران به صورت حرفه ای در جامعه بیش از پیش خودنمایی می کند. این امر به خصوص در مورد دانش آموزان که در مرحله شکوفایی استعداد و آمادگی ورود به اجتماع و تعاملات اجتماعی هستند بسیار ضروری است. در این مقاله به اهمیت مشاوره تحصیلی از نظر پیشرفت دانش آموزان در آموزش و پروش، در پایه های مختلف آموزشی خواهیم پرداخت.

اهمیت مشاوره تحصیلی برای دانش آموزان

مشاوره تحصیلی به دانش آموزان کمک می‌کند ویژگیها و استعدادهای خود را بهتر بشناسند و با دقت نظر بیشتری به مسائل پیرامون خود بپردازند، مسائلی که ممکن است از نظر آنان بی اهمیت جلوه کرده و یا اصلا متوجه آن ها نشده باشند. علاوه بر این اطلاعات مشاورین تحصیلی در زمینه‌های مختلف تحصیلی بالاتر بوده و در صورت وجود نواقصی در عملکرد دانش آموزان آنها را شناسایی کرده و راه حلهایی برای رفع نواقص ارائه می‌کنند.

به این ترتیب دانش آموزان می‌توانند عملکرد بهتری نسبت به قبل در زمینه درسی داشته باشند انتخابهای مفیدی انجام دهند و اشکالات احتمالی را رفع نمایند. این مسئله در پایه های مختلف تحصیلی ماهیت مختلفی دارد که در بخش های بعدی به آن می پردازیم.

اهداف مشاوره تحصیلی

بطور کلی اهداف مشاوره تحصیلی عبارت است از: هدایت تحصیلی، آموزش مهارت های مطالعه و یادگیری، حل مشکل افت تحصیلی، استرس و اضطراب امتحانات، رفع رفتارهای نابهنجار، ارائه راهکار برای حل مشکلات روحی و روانی و در نهایت هموار کردن مسیر دانش آموزان برای موفقیت در تحصیلات. از طریق مشاوره تحصیلی می‌توان توانایی‌ها و نیز محدودیت های دانش آموزان را شناخت و از امکانات موجود حداکثر استفاده را به عمل آورد.

مشاورتحصیلی می‌تواند با شناسایی دقیق استعدادها و توانایی های دانش آموزان آنها را به سوی رشته تحصیلی مناسب راهنمایی کند. مشاور تحصیلی با همکاری معلم، خانواده و مسئولان مدرسه می‎تواند دانش‎آموزان را در جهت رفع مشکلات تحصیلی، خانوادگی، روانی و تأمین ثبات عاطفی یاری دهد.

نمونه برنامه ریزی درسی برای کنکور

وظایف مشاوران تحصیلی

اگر بخواهیم وظایف مشاوران تحصیلی در دوره های مختلف آموزشی را به صورت فهرست وار بیان کنیم می توان به این نکات اشاره کرد:

– تعیین نمودن هدف مشخص و معین
– ایجاد حس خونسردی و آرامش در دانش آموز
– آموختن این نکته به دانش آموز که به حرف مردم اهمیت ندهد.
– بالا بردن و ارتقای اعتماد به نفس در دانش آموز
– ایمان آوردن به پیروزی در نتیجه تلاش
– حذف تمام موارد منفی در زندگی دانش آموز
– طراحی یک برنامه جامع و هدفمند درسی با توجه به وضعیت (تحصیلی، روحی، معنوی و …) دانش آموز

نقش مشاوره تحصیلی در پایه ابتدایی

در دوران ابتدایی یک مشاور تحصیلی موفق کسی است که بتواند استعدادهای دانش آموزان را به خوبی محک زده و نقاط ضعف آن ها را شناسایی کند. با تقویت استعدادها و رفع نقطه ضعف در دوران کودکی این امکان برای شخص فراهم است که آینده روشن تری پیش رو داشته باشد. از طرفی مشاوره تحصیلی به کودکان امکان می دهد تا شناخت بهتری نسبت به علایق خود و انگیزه برای تعاملات مفید اجتماعی در آینده پیدا کند.

نقش مشاوره تحصیلی در دوران متوسطه

در دوران متوسطه نقش مشاوره تحصیلی به مراتب پررنگ تر از هر پایه تحصیلی دیگری است. چرا که دانش آموزان این مقطع در سن نوجوانی و بلوغ هستند و این بحرانی ترین شرایط سنی در زندگی یک انسان است. بنابراین تعامل مثبت و ایجاد ارتباط بین مشاور تحصیلی و دانش آموز و تدوین برنامه های درست و هدفمند می تواند به دانش آموز در تعیین رشته تحصیلی و یا شناخت کافی از مهارت های شغلی که برای آینده در نظر گرفته است و همچنین ورود به دانشگاه و یا شناخت از روابط اجتماعی و عاطفی کمک شایانی خواهد کرد.

اهمیت مشاوره تحصیلی در زمینه انتخاب رشته مشاغل

گاهی انتخاب رشته و یا مهارت های شغلی از سوی دانش آموزان به دلیل عدم آگاهی و شناخت کافی و اطلاعات نامناسب صورت میگیرد. اکثر دانش آموزان در این زمینه دست به انتخاب های احساسی با ملاک های نامناسب و کاذب می زنند. برای مثال انتخاب رشته علوم تجربی به امید پزشک شدن و شان اجتماعی که این شغل به فرد می بخشد. یا انتخاب رشته ریاضی صرفا جهت کسب در آمد و زمینه های شغلی مناسب برای مهندسین.

گاهی انتخاب رشته به دلیل چشم و همچشمی و یا رسوم خانوادگی که تمام این انتخاب ها لزوما موفقیت آمیز نبوده و به شکست منجر خواهند شد. این شکست ممکن است به صورت افت تحصیلی در سال های متوسطه دوم و یا عدم کسب امتیاز مورد نظر در کنکور نمایان شود. در صورت عدم دسترسی به مشاوره تحصیلی کارآمد این شکست ممکن است تا سال های سال گریبانگیر دانش آموز باشد، انتخاب رشته غلط در دانشگاه و عدم علاقه به شغل و یا شکست در انتخاب شغل و یادگیری مهارت های مربوط به مشاغل از جمله عوارض انتخاب های غلط و بدون آگاهی دانش آموزان است که یک مشاور تحصیلی با تجربه می تواند از آن جلوگیری کرده و سرنوشت یک شخص را تغییر دهد.

اهمیت مشاوره تحصیلی در مورد جلوگیری از افت تحصیلی

شرایط مختلفی میتواند باعث افت تحصیلی دانش آموزان در مقاطع مختلف تحصیلی باشد. برای مثال بحران های عاطفی، استرس و اضطراب، مشکلات خانوادگی و روانی از آن جمله هستند.

بررسی ریشه افت تحصیلی دانش آموز در ابتدای این رخداد و همچنین ارائه روشهای مطالعه و برنامه ریزی، شناخت علایق و استعدادها وایجاد انگیزه در دانش آموز از وظایف یک مشاور تحصیلی در این زمان است. مشاوره تحصیلی برای این دسته از دانش آموزان اهمیت بسزایی دارد. در جریان مشاوره تحصیلی به این دانش آموزان کمک می‌شود علت افتها و شکستهای خود را بشناسند و با راهکارهایی آشنا شوند که به آنها در رفع آن علتها و یا کاهش تاثیر آنها در مسائل تحصیلیشان کمک می‌کنند. انجام چنین مشاوره‌هایی می‌تواند با احیای نیروهای بالقوه فرد او را در تمام مسیر تحصیلی‌اش همراهی کند.

اهمیت مشاوره تحصیلی در مورد سرعت بخشیدن به فرآیند تحصیل و مطالعه

برخی دانش آموزان و خانواده‌های آنها مایلند عملکرد بهینه خود را در زمینه تحصیل بهبود بخشند. این دانش آموزان ممکن است دانش آموزانی متوسط و یا بالا باشند. به هر حال تمایل دارند روشهایی را بیاموزند و اطلاعاتی مناسب ، مفید و عملی کسب کنند که کارآیی آنها را در زمینه تحصیل بالا ببرد. مشاوره تحصیلی چنین راهکارهایی را برای افراد فراهم می‌سازد و بر احتمال موفقیت آنها در سطح پیشرفته‌تر می‌افزاید.

اهمیت مشاوره تحصیلی برای والدین

در امر تحصیل فرزندان ، خانواده و والدین نقش بسیار مهمی دارند، بطوریکه عامل خانواده از فاکتورهای تاثیرگذار و مهم در زمینه پیشرفت تحصیلی دانش آموز یا وقوع افت تحصیلی است. انگیزه‌ها و علایق تحصیلی دانش آموز در خانواده شکل می‌گیرد و به آن جهت داده می‌شود و مسیری برای هدایت آن فراهم می‌شود. خانواده سرعت دانش آموز را در رسیدن به اهداف تحصیلی تنظیم می‌کند.

خانواده‌های بدون انگیزه ، بدون اطلاع و غیر فعال موجب کاهش سرعت دانش آموزان بااستعداد می‌شوند. از اینرو در فرآیند مشاوره تحصیلی ، لزوم انجام مشاوره با والدین ضرورت و اهمیت خاصی پیدا می‌کند. از اینرو لازم به نظر می‌رسد والدین و بطور کلی خانواده نیز اطلاعات کافی از ویژگیها و استعدادهای فرزندان خود کسب نمایند، اطلاعات بیشتری در زمینه‌های تحصیلی کسب کنند و کمکها و یاریهای مفیدی برای فرزندان دانش آموز خود فراهم کنند.

همانطور که مشاهده می کنید اهمیت مشاوره از ابتدای ورود شخص به سیستم آموزشی تا زمانی که به عنوان دانشجو در حال تحصیل و تربیت اجتماعی است بسیار مورد توجه است و نمی توان نقش موثر آن را در پیشرفت و جلوگیری از شکست اشخاص نادیده گرفت.

Views: 2485