حریم خصوصی کودک و نوجوان ؛ آری یا خیر

یکی از مهمترین سوالاتی که در جلسات مشاوره توسط والدین مطرح می شود این است که آیا باید برای کودک و نوجوان حریم خصوصی در نظر گرفت یا خیر؟ بسیاری از والدین معتقدند که باید از همه چیز فرزند خود آگاهی داشته باشند، همه روابط و مسائل او را زیر نظر داشته باشند و هیچ مسئله ای نباید از از دید آنها پنهان بماند. برخی از والدین نیز کاملا برعکس عمل می کنند و به طور کامل فرزند خود را رها می کنند. سوال اینجا است که دقیقا چه باید کرد؟ آیا باید برای کودک و نوجوان فضایی به عنوان حریم خصوصی در نظر گرفت؟ یا این که باید همه کارها، اعمال و روابط او را کنترل کرد؟ با ما همراه باشید تا به پاسخ این پرسش مهم بپردازیم.

لزوم ایجاد حریم خصوصی فرزند و احترام به آن

هر انسانی فارغ از سن و سال به حریم خصوصی نیاز دارد تا در آن با کمال آرامش و راحتی به امور دلخواه خود پرداخته و ظرفیت های وجودی خود را کشف کند. کودکان و نوجوانان نیز به این فضا نیاز دارند تا بتوانند به راحتی کند و کاو کرده، آزمون و خطا کنند و به فردی مستقل و دارای قدرت تصمیم گیری تبدیل شوند. نداشتن چنین حریمی باعث می شود که کودک یا نوجوان امکان آزمون و خطا نداشته و نتواند با علایق و نفرت های خود آشنا شود. چنین فردی یا سرکش و یاغی می شود و یا به فردی منفعل و فرمانبردار تبدیل می گردد.

از طرفی در دوره کودکی و نوجوانی خطرات بالقوه ای فرد را تهدید می کند، دوستی با افراد ناباب، استعمال دخانیات، گشت و گذارهای نامناسب در فضای مجازی و … از جمله مواردی است که سلامت جسم و روان کودک یا نوجوان را تهدید می کند و در صورتی که والدین در زمان مقتضی چاره ای برای آن نداشته باشند مطمئنا مشکلات بسیاری را در سال های پیش رو خواهند داشت. پس چاره چیست؟ چگونه می توان هم برای فرزند کودک یا نوجوان خود حریم خصوصی قائل شد و هم کارهای او را زیر نظر داشت؟

چه زمانی حریم خصوصی فرزند معنا پیدا می کند؟

هر خانواده ای سبک زندگی خاصی دارد و هر خانواده قوانین مشخصی دارد که همه افراد خانواده ملزم به رعایت آنها هستند. بنابراین می توان در چارچوب خانواده و قوانینش حد و مرزهایی را برای حفظ حریم کودک یا نوجوان تعریف کرد.

نکته مهمی که باید به آن توجه داشت این است که کودک باید به مرور مفهوم حریم خصوصی را درک کند، وقتی افراد خانواده به حریم خصوصی یکدیگر احترام می گذارند کودک می آموزد که این فاصله گرفتن از دیگران به چه معنا است. در واقع حریم خصوصی را می توان از سنین ۳ یا ۴ سالگی برای کودک تعریف کرد.  وقتی او را برای تعویض لباس یا پوشک به اتاق دیگری می برید به او می آموزید که برخی از اعمالش فقط به تنهایی او اختصاص دارد و نباید در حضور دیگران لباس هایش را تعویض کند.

وقتی به مرور برای موضوعات دیگری چون انجام تکالیف او را به اتاقش می فرستید و زمان مطالعه مزاحم او نمی شوید و یا برای ورود به اتاق او از وی اجازه می گیرید او معنای حریم خصوصی و اهمیت آن را بیشتر درک می کند.

چگونه به حریم خصوصی فرزند خود احترام بگذاریم

رفتار شما به عنوان والدین تعیین کننده حد و مرز و حریم خصوصی فرزندتان خواهد بود. او به مرور از رفتار شما مفهوم حریم خصوصی را درک کرده و اجازه نمی دهد که کسی به آن حریم تجاوز کند.

برای فرزندتان فضای اختصاصی داشته باشید

اگر امکان دارد اتاقی را به عنوان اتاق شخصی در اختیار فرزندتان قرار دهید. اگر این امکان وجود ندارد می توانید بخشی از اتاق را به او اختصاص دهید، کمد وسایلش را آنجا بگذارید و یا به او اجازه دهید که اسباب بازی و وسایلش را آنجا قرار دهد. در صورت امکان بخش مورد نظر را با پرده های پارچه ای از سایر بخش های خانه جدا کنید.

اجازه گرفتن قبل از ورود را فراموش نکنید

سعی کنید که قبل از ورود به حریم خصوصی فرزندتان از او اجازه بگیرید. مثلا قبل از وارد شدن به اتاق او در بزنید. بدون اجازه سر کیف یا وسایل او نروید. تلفن همراه فرزند نوجوان خود را چک نکنید. بدون اجازه سراغ وسایلی مثل دفتر خاطرات یا کتاب های شخصی او نروید. کیف او را نگردید.

کودک را مجبور به کاری نکنید

یکی از اشتباه ترین حرکاتی که والدین انجام می دهند و حریم شخصی کودک را نادیده می گیرند درخواست هایی است که در مقابل دیگران از او دارند. مثلا از او بخواهید که شعری که حفظ کرده است را بخواند، انگلیسی صحبت کند، حرکت ورزشی که یاد گرفته به نمایش بگذارد و … . بهتر است اجازه دهید در این موارد کاری که واقعا دوست دارد انجام دهد.

عکس و فیلم او را منتشر نکنید

شبکه های اجتماعی یکی از مخرب ترین تأثیرات را در مفهوم حریم خصوصی داشته اند. والدین آگاه باید یاد بگیرند که برای انتشار عکس و فیلم فرزندان خود در مجازی از او اجازه بگیرند. همچنین در مقابل کودک یا نوجوان خود از دیگران بدون اجازه عکس و فیلم نگیرید و یا عکس و فیلم دیگران را بدون اجازه در فضای مجازی منتشر نکنید.

حق مالکیت را برای او تعریف کنید

یکی از بهترین روش ها برای این که حریم خصوصی فرزند خود را برای او شرح دهید، آموزش مفهوم مالکیت است. از او بخواهید تا وسایل شخصی خود را از دیگران جدا کنید.

به زور از او حرف نکشید

همیشه در مورد موضوعات خانوادگی از او نظر خواهی کنید. به او اصرار نکنید که در مورد یک مطلب حرف بزند یا موضوعی که تمایلی به صحبت در مورد آن ندارد را پیش نکشید. اجازه دهید که هر زمان خودش دوست دارد با شما صحبت کند.

در حضور او کنجکاوی نکنید

برای رفع حس کنجکاوی خود در مقابل  کودک از دیگران سوالات شخصی نپرسید. سوالاتی در مورد ازدواج، شغل، میزان درآمد و … در حضور کودک نباید پرسیده شود.

او را استنتاق نکنید

همواره به یاد داشته باشید که کودکان حرکات و رفتارهای شما را زیر نظر دارند. هرگز در مورد جزئیات مسئله ای که کودک شاهد و ناظر آن بوده است از او سوال نکنید. مثلا در خانه مادربزرگ چه گذشت؟ با پدر کجا رفتی؟ چه کسانی آنجا بودند؟ خاله و مادر در مورد چه موضوعی صحبت می کردند؟ خبر چینی کردن و کنجکاوی در اموری که لزومی ندارد می تواند بیشترین بد آموزی را برای کودکان به همراه داشته باشد. ضمن این که به او می فهماند حریم خصوصی هیچ اهمیتی ندارد.

به جای کنترل کردن او را راهنمایی کنید

بهتر است از همان دوران کودکی بسیاری از مسائل را بی پرده و بسیار واضح و روشن برای کودک شرح دهید. از همان کودکی به او بگویید چه کسانی اجازه دارند به او نزدیک شوند، به چه کسانی باید اعتماد داشته باشد، چه کارهایی اشتباه است، در مقابل کدام خواسته ها باید نه بگوید و … .

احترام به قوانین خانواده را جدی بگیرید

بهتر است خانه شما قوانینی داشته باشد که همه اعضای خانواده ملزم به رعایت آنها باشند. این که شب ها تا چه ساعتی اجازه دارد بیرون باشد، در چه مکان هایی اجازه رفت و آمد و ماندن دارد، چه کسانی اجازه دارند با او به خانه بیایند و مسائلی از این دست باید برای همه اعضای خانواده مشخص باشد و همه به آن احترام بگذارند.

فرق بین راز و بحران را به او بیاموزید

باید فرزند شما بیاموزد که رازداری و یا داشتن راز با داشتن مشکل و بحران فرق می کند. بسیاری از کودکان یا نوجوانان تصور می کنند نباید در مورد بسیاری از مسائل با والدین خود صحبت کنند چرا که مورد قضاوت و یا نکوهش قرار می گیرند. بهتر است اطمینان آنها را جلب کنید و از آنها بخواهید که در مورد مشکلاتشان با شما صحبت کنند.

توصیه مدرسانه

والدین  بیشترین تأثیر را در تربیت کودکان  و نوجوانان دارند. اگرچه شخصیت اجتماعی بسیاری از کودکان و نوجوانان در مدرسه رشد پیدا می کند اما خانواده اولین و مهمترین مأمنی است که یک فرد ان را تجربه می کند. بنابراین بسیار مهم است که کودک یا نوجوان در خانه احساس امنیت و راحتی داشته باشد. اگر فرزند شما احساس کند که مدام کنترل می شود  و زیر ذره بین شما است به ویژه در مورد نوجوانان این تصور برای او ایجاد می شود که به او بی اعتماد هستید و یا قصد دارید استقلال او را زیر سوال ببرید که چنین موضوعی می تواند دور شدن نوجوان و کودک از خانواده را در پی داشته باشد. در صورتی که در چنین موضوعاتی نیاز به به همفکری و توضیحات بیشتری دارید با مشاورین ما در ارتباط باشید.

۸۸۹۰۴۰۰۲ – ۰۲۱

Views: 735