بررسی انواع دانشگاه های ایران

عنوان: بررسی انواع دانشگاه های موجود در سیستم آموزشی ایران

برای کسانی که قصد دارند در دانشگاه ادامه تحصیل دهند، شناخت نوع دانشگاه نقش مهمی در آینده تحصیلی آنها دارد. در ایران انواع مختلفی از دانشگاه ها وجود دارد که با ارائه رشته های تحصیلی متنوع، شرایط را برای تحصیل دانشجویان در رشته های مختلف مهیا می سازند. ما در این مقاله قصد داریم به معرفی انواع دانشگاه ها در ایران بپردازیم.

دانشگاه و ماهیت تحصیل در آن

در تمام کشورهای دنیا تحصیل در دانشگاه به معنای تحصیلات عالی است. رشته های مختلفی در دانشگاه ها تدریس می شود و طیف وسیعی از علوم را شامل می شود. تحصیل در دانشگاه به دوره های مختلفی تقسیم می شود که شامل دوره های کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا است. اولین دانشگاه ها در دوره رنُسانس تأسیس شدند، این دانشگاه ها مکانی برای آموختن دروس رسمی و پیچیده بوده است، چنانچه هنوز هم خط مشی تحصیل در دانشگاه همین موضوع است.

یکی از تفاوت های تحصیل در دانشگاه در مقایسه با مدرسه، کارهای پژوهشی است. در واقع همانطور که از نام ها می توان فهمید، دانشجو در دانشگاه جوینده علم و دانش است و خود با پژوهش و تحقیق به علوم مورد علاقه اش دست پیدا می کند، اما در مدرسه، دانش آموز، علم را می آموزد، به این معنا که یک مربی یا آموزگار، همه آنچه او نیاز دارد را در اختیارش قرار می دهد اما در دانشگاه دانشجوی باید به دنبال کسب علم باشد.

هر نهاد آموزشی مشتمل بر دانشکده و رشته های مشخصی است. هر دانشگاه با هر نام و نشانی، در پی اهدافی چون ارتقاء سطح علمی و آگاهی جامعه و پژوهش در زمینه های مختلف علمی به منظور پیشرفت در علم و دانش است. انواع دانشگاه در مواردی چون شیوه تأمین بودجه، امکانات و سیستم پذیرش دانشجو دارای تفاوت هایی هستند. آگاهی شما از ویژگی های هر دانشگاه کمک می کند تا انتخاب بهتری برای ادامه تحصیل و انتخاب رشته داشته باشید.

انواع دانشگاه در ایران

در حال حاضر هفت نوع دانشگاه در سیستم آموزشی کشور ما وجود دارد که شامل دانشگاه دولتی، پیام نور، موسسات عالی غیر انتفاعی، دانشگاه آزاد، پردیس های خودگران وابسته به دانشگاه دولتی، دانشگاه علمی و کاربردی و دانشگاه مجازی می شود. در ادامه با هریک از این دانشگاه ها آشنا خواهیم شد.

دانشگاه های دولتی یا سراسری

دانشگاه دولتی خود مشتمل بر دو نوع روزانه و شبانه است. این دانشگاه ها زیر نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و همچنین وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی یا سایر نهادهای رسمی کشور فعالیت می کنند. هزینه ایجاد و احداث این دانشگاه ها توسط نهادهای دولتی تأمین می شود. برای تحصیل در این دانشگاه ها باید در کنکور سراسری پذیرفته شوید. معمولا هر سال رشته های تحصیلی ارائه شده در این دانشگاه ها منتشر می شود و شما می توانید رشته و دانشگاه مورد نظر خود را با توجه به رتبه ای که در کنکور کسب می کنید انتخاب نمایید. دانشگاه های سراسری یا دولتی از رتبه خوبی برخوردار هستند و سطح کیفی آموزش در آنها بسیار بالا است.

تحصیل در دوره های روزانه دانشگاه های سراسری رایگان است اما در دانشگاه های شبانه یا نوبت دوم، دانشجو ملزم به پرداخت شهریه تعیین شده خواهد بود.

همچنین دانشجویانی که در دوره های روزانه ثبت نام می کنند در صورت احراز شرایط می توانند از بورسیه های تحصیلی نیز استفاده نمایند و در صورت استفاده از این بورسیه ها، از آنها تعهد خدمت گرفته می شود.

تحصیل در دوره های روزانه و شبانه در سایر موارد مثل استفاده از وام و تسهیلات دانشجویی، امکان اشتغال و … شرایط یکسانی دارند اما استفاده از خوابگاه های دانشجویی برای دانشجویان دانشگاه های شبانه محدودتر است.

شرکت در کلاس های درس دانشگاه های دولتی اجباری است و عموما ساعات درسی از صبح تا عصر برگزار می شود. اعتبار مدرک تحصیلی این دانشگاه ها نیز از سایر دانشگاه ها بالاتر است و شانس ورود به بازار کار برای کسانی که از دانشگاه دولتی فارغ التحصیل می شوند بیشتر است.

دانشگاه های پردیس

این دانشگاه ها با نام دانشگاه های پردیس خودگران یا بین الملل به منظور جذب دانشجویان بین المللی تشکیل شد، از آنجایی که این هدف محقق نشد، نام این دانشگاه از دانشگاه بین المللی به دانشگاه خودگران تغییر کرده و دانشجویان خود را از متقاضیان داخلی جذب می کند. این دانشگاه ها در واقع شعبه هایی از دانشگاه های دولتی هستند که با دریافت هزینه از دانشجو آنها را ثبت نام می کنند. این درآمد صرف اداره دانشگاه می گردد. اکثر پذیرفته شدگان این دانشگاه ها مشمول دریافت هزینه های تسهیلاتی و رفاهی می شوند.

اساتید دانشگاه های پردیس را غالبا اساتید دانشگاه های روزانه تشکیل می دهند و از نظر سطح کیفی آموزش، این دانشگاه ها قابل مقایسه با دانشگاه های دولتی روزانه هستند. بنابراین مدرکی که توسط این دانشگاه ارائه می شود، هم طراز با دانشگاه های دولتی بوده و بسیار معتبر است. شیوه ورود و پذیرش در این دانشگاه ها نیز متمرکز است و یکی از راه های ورود به آن، قبولی در کنکور سراسری است.

بیشترین پذیرش دانشگاه پردیس از میان رشته های پزشکی و پیراپزشکی است. در برخی رشته ها نیز این دانشگاه ها اقدام به پذیرش بدون کنکور می کنند. انتقال دانشجو به عنوان میهمان از دانشگاه های پردیس به سایر دانشگاه ها ممنوع است و تنها می توان در میان دانشگاه های پردیس چنین نقل و انتقالاتی داشت.

یکی دیگر از روش های ورود به دانشگاه پردیس شرکت در آزمون دو مرحله ای آن است که حدود سه برابر ظرفیت برای هر رشته، دانشجویان دعوت به مصاحبه می شوند و پس از انجام مصاحبه با شرط تسلط دانشجو به زبان انگلیسی قبولی او قطعی می گردد.

پردیس های بین الملل در گروه علوم انسانی، هنر و زبان های خارجی هیچ پذیرشی از طریق کنکور ندارند و تنها بر اساس سوابق تحصیلی در این گروه ها دانشجو پذیرش می کنند. شهریه این دانشگاه با توجه امکانات و کیفیت آموزش مرکز تعیین می شود که هر ساله مشمول ۱۰ تا ۱۵ درصد افزایش هزینه خواهد بود.

دانشگاه آزاد

دانشگاه آزاد یکی دیگر از انواع دانشگاه در ایران است که از اعتبار مناسبی برخوردار بوده و از رتبه علمی بالایی نیز بهره می برند. از مزایای تحصیل در این دانشگاه ها می توان به امکانات رفاهی و تحصیلی مناسب اشاره کرد. ضمن این که تعداد دانشگاه های آزاد در هر شهر زیاد است و هر دانشجو می تواند در رشته مورد علاقه در شهر خود تحصیل کند. هزینه تحصیل در دانشگاه های آزاد به ویژه در رشته هایی که واحد های عملی داشته باشند بالا است. مدرک ارائه شده توسط این دانشگاه در ایران و در اکثر کشورهای دنیا اعتبار دارد. این دانشگاه ها از نظر سطح کیفی آموزشی دارای تفاوت هایی هستند بنابراین، این که در کدام دانشگاه آزاد و در چه رشته ای تحصیل کرده باشید، می تواند در اعتبار مدرک شما تأثیرگذار باشد.

دانشگاه پیام نور

دانشگاه پیام نور یک دانشگاه نیمه دولتی است که از سال ۱۳۶۷ و به منظور همگانی شدن آموزش تأسیس شده است. دانشگاه پیام نور مانند دانشگاه های سراسری و آزاد در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری دانشجو می پذیرد. این دانشگاه در مقایسه با دانشگاه هایی چون دانشگاه آزاد یا پردیس بین المللی شهریه مناسب تری دارد و به همین دلیل از محبوبیت بیشتری برخوردار است. شیوه آموزش در این دانشگاه به صورت نیمه حضوری و از راه دور است. در واقع با استفاده از فناوری های آموزشی و کتاب های آموزشی خودآموز، تحصیل در دانشگاه پیام نور برای دانشجو ساده تر و ضرورت حضور در کلاس های درس را کاهش داده است. کلاس های درس در دانشگاه پیام نور عموما کلاس های رفع اشکال گروهی و مرور درس ها است. کلاس ها در دانشگاه پیام نور به سه دسته حضوری، نیمه حضوری و غیر حضوری تقسیم می شوند. ثبت نام در رشته های کارشناسی این دانشگاه از دو طریق کنکور سراسری و بدون کنکور انجام می گیرد.

دانشگاه غیر انتفاعی ( غیر دولتی )

این دانشگاه با هدف تجمیع همه امکانات کشور در راستای گسترش آموزش عالی و ارتقای سطح دانش و فرهنگ جامعه تأسیس شده است. دانشگاه غیر انتفاعی نوعی دانشگاه غیر دولتی است که زیر نظر وزارت علوم و از طریق کنکور سراسری دانشجو می پذیرد. برخی از رشته های این دانشگاه نیز به صورت بدون کنکور و بر اساس سوابق تحصیلی دانشجو می پذیرند. شهریه و هزینه تحصیل در این دانشگاه تقریبا با دانشگاه آزاد برابر است. با این حال سطح علمی این دانشگاه از دانشگاه های سراسری و آزاد پایین تر است، ضمن این که تنوع رشته ها نیز در این دانشگاه به مراتب کمتر بوده و تنها شامل رشته های محبوب گروه های مهندسی و علوم انسانی می شود. در حال حاضر بهترین دانشگاه های غیر انتفاعی شامل دانشگاه علم و فرهنگ، دانشگاه امام صادق، اشرفی اصفهانی، دانشگاه سوره، دانشگاه صنعتی امام سجاد و دانشگاه علم و هنر است.

دانشگاه علمی کاربردی

این دانشگاه نیز از جمله دانشگاه های وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است و هدف آن ارتقای سطح مهارت افراد شاغل در بخش های مختلف اقتصادی و افزایش مهارت های حرفه ای فارغ التحصیلان آن است. این دانشگاه در مقاطع کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشجو می پذیرد. در حال حاضر بیش از هزار مرکز آموزشی متعلق به این دانشگاه در سراسر کشور در حال فعالیت هستند. در این دانشگاه دو نظام آموزشی ترمی و پودمانی وجود دارد. محور اصلی این سیستم آموزشی، آموزش های فنی و حرفه ای است و در چهار گروه صنعت، کشاورزی، فرهنگ و هنر و مدیریت و خدمات اجتماعی دانشجو می پذیرد. مدرک این دانشگاه دارای اعتبار جهانی و قابل ترجمه است.

جمع بندی

در این مقاله با انواع دانشگاه های موجود در سیستم آموزش آکادمیک ایران آشنا شدید. شما می توانید با توجه به مواردی چون سطح کیفیت آموزش، رفاه، میزان شهریه، اعتبار مدرک تحصیلی و رشته های تحصیلی در هریک از این دانشگاه ها ادامه تحصیل داده و مدرک معتبر دریافت کنید.

Views: 70