اختلال یادگیری خواندن چیست؟

اختلالات یادگیری موضوع مهمی است که اگر سریع متوجه آن شوید قابل درمان خواهد بود. اختلال یادگیری ممکن است اشکال مختلفی داشته باشد. یکی از اصلی ترین اشکال اختلال یادگیری در کودکان اختلال در خواندن یا روان خوانی متون است. ما در این مقاله قصد داریم به این اختلال، علائم و چگونگی درمان آن اشاره کنیم. با ما همراه باشید.

اختلال یادگیری خواندن چیست؟

بسیاری از کارشناسان آموزشی معتقدند اختلال یادگیری خواندن در کودکان، در صورتی که به موقع تشخیص داده شود قابل درمان است. برای این که با این نوع اختلال بیشتر آشنا شوید به مثال های زیر توجه کنید:

ممکن است فرزند شما در همه دروس خود موفق عمل کند اما در خواندن متون ساده دچار مشکل شود. در دانش آموزان کوچکتر نیز این اختلال با مشکل در نوشتن املا و یا روخوانی متون خود را نشان می دهد. چنین افرادی حتی در تشخیص کلمات ساده نیز مشکل دارند.

شاید احساس کنید این اختلال کمی گیج کننده و غیر قابل باور است. اما واقعا چنین اختلالی وجود دارد و با توجه به این که مشکلی کمتر شناخته شده است، به سختی مورد توجه قرار می گیرد. تشخیص چنین اختلالی در کودکان پیش دبستانی و دبستان درمان آن را تا دو برابر موثر خواهد کرد. بنابراین بسیار مهم است که تشخیص زودهنگام این اختلال در دستور کار معلمان و مراکز آموزش پیش دبستانی و دبستان قرار گیرد.

نکته مهمی که باید در نظر داشته باشید این است که ابتلا به چنین اختلالی به هیچ وجه به معنای کم هوشی و یا کم استعدادی دانش آموز نیست بلکه ناشی از اختلالی است که تأثیر مستقیمی بر یادگیری و مهارت درک و پردازش او خواهد داشت. در واقع به زبان ساده باید گفت مبتلایان به اختلال یادگیری خواندن در اتصال حروف و صداهای زبان گفتاری دچار مشکل هستند.

جالب ترین نکته در خصوص این بیماری آن است که در تصویربرداری های عصبی مشخص شده است که سیستم های موجود در مغز کودکان مبتلا به این اختلال در اتصال حروف یک کلمه و صداهای آن ناتوان هستند. بنابراین کودکان مبتلا به این اختلال قادر به هجی کردن و صداکشی کلمات حتی دو یا سه حرفی نیستند.

مشکلات شایع مبتلایان به اختلال خواندن

اصولا برای افرادی که به این اختلال دچار هستند، خواندن متون حتی ساده نیز مشکل است. ممکن است کودک از روی کلمه رونویسی کند اما اگر از او بخواهید که کلمه ای که نوشته است را بخواند از انجام این کار عاجز است. چنین افرادی در خواندن کلمات و نوشتن املا بدون دیدن شکل کلمه مشکل دارند. همچنین ممکن است یادگیری زبان دوم نیز برای این افراد سخت و غیر ممکن باشد.

گاهی ممکن است اختلال یادگیری خواندن را با مشکلات چشمی مربوط بدانیم و گاهی نیز به غلط تصور می شود که مبتلایان به این اختلال خجالتی و کم رو هستند اما در واقع این افراد حتی در تنهایی خود نیز قادر به خواندن و درک کلمات نیستند.

بهترین زمان تشخیص و درمان اختلال یادگیری خواندن

با توجه به این که اختلال یادگیری خواندن ارتباط مستقیمی با شناخت شکل حروف و تلفظ آنها دارد بسیاری تصور می کنند تا زمانی که فرد سواد خواندن ندارد نمی توان این اختلال را تشخیص داد. اما توجه به برخی از علائم می تواند تشخیص زودهنگام این بیماری را به همراه داشته باشد. گاهی اوقات علائم اولیه چنین اختلالی از سه سالگی آغاز می شود. بنابراین هرچه تشخیص بیماری در سنین کمتری رخ دهد، درمان آن نیز سریع تر و موثرتر خواهد بود.

علائم اختلال یادگیری خواندن

مهمترین علائمی که می تواند بیانگر ابتلا به این اختلال جدی باشد عبارتند از:

– مشکل در ریتم و قافیه سازی

– مشکل در شناسایی و خواندن حروف الفبا، گفتن داستان، پیروی از دستور العمل ها

– تأخیر در گفتار

– خواندن و تلفظ کلمات برای او دشوار است.

– از بلندخواندن متن خودداری می کند.

– نمی تواند حروف و صداها را مرتبط کند.

– در زمان مطالعه مدام حواسش پرت می شود.

– اغلب کلمات را به راحتی فراموش می کند.

مهمترین دلیل اختلال یادگیری خواندن

یکی از بهترین راه ها برای پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری اختلال یادگیری خواندن دانستن دلیل این بیماری و ریشه های آن است. تحقیقات نشان می دهد که اختلال یادگیری خواندن همانند بسیاری از ناتوانی های مهارتی دارای یک بخش ژنتیکی است. بنابراین فرزندان والدین مبتلا به این اختلال نسبت به سایر کودکان در معرض خطر ابتلای بیشتری قرار دارند.

موارد دیگری چون قرارگیری جنین در معرض مواد شیمیایی و مضر، قرار گرفتن در شرایط محیطی استرس زا در سنین پایین و همچنین قرارگیری در معرض اشعه های مضر نیز می تواند از دلایل ابتلا به این اختلال در کودکان باشد.

چگونگی تشخیص اختلال یادگیری خواندن

والدین اولین و مهمترین افرادی هستند که می توانند در تشخیص سریع این اختلال نقش داشتند. به گفته روانشناسان بسیاری از کودکان از همان سنین بدو تولد قادر به درک ریتم گیری در کلمات و جدا کردن آنها هستند. آنها تفاوت کلمات به ظاهر مشابه را به خوبی درک می کنند. این در حالی است که کودک مبتلا به اختلال یادگیری چنین ارتباطی را درک نمی کند. پس اگر کودک شما در قافیه بندی کلمات و حفظ اشعار مشکل دارد بهتر است از یک متخصص کمک بگیرید.

چنین کودکانی در اوایل ورود به دبستان به دلیل اختلالی که برای آنها مشکل ساز است از رفتن به مدرسه، انجام تکالیف و یادگیری از راه دور خودداری می کنند. با افزایش سن چنین کودکانی از بلند خواندن کلمات پرهیز می کنند و در تلفظ کلمات ناآشنا شدیدا مشکل دارند.

معلمان از جمله دیگر افرادی هستند که در تشخیص این اختلال نقش اساسی دارند. بهتر است که مراکز آموزشی پیش دبستانی و مدارس در سال های ابتدایی وجود چنین اختلالی را در کودکان ارزیابی کنند. غربالگری اختلال یادگیری خواندن بسیار ساده است و تنها چند دقیقه زمان نیاز دارد. اما همین تشخیص به موقع می تواند روند درمان را سریع تر، آسان تر و البته کم هزینه تر سازد.

درمان به موقع این اختلال کمک می کند تا مبتلایان به آن از اعتماد به نفس بالاتری برخوردار شده و به مدرسه و یادگیری علاقمند باشند. باید این نکته را نیز در نظر داشت که شیوه های آموزش به کودکان مبتلا به اختلال یادگیری خواندن متفاوت از سایرین است و به زمان بیشتری احتیاج دارد.

چگونه برای درمان اختلال یادگیری خواندن اقدام کنیم؟

باید اضافه کنیم که درمان این اختلال کمی زمان بر و نیازمند حمایت و پشتیبانی بسیار است. شما به عنوان والدین می توانید بیشترین سهم را در درمان فرزند خود داشته باشید. بهتر است بیشترین تمرکز را روی تمرین تلفظ کلمات کوچک و ساده و سپس کلمات بزرگتر صرف کنید. شاید نیاز باشد کودک کلماتی که از قواعد املایی خاص پیروی می کنند حفظ کند.

برنامه ریزی برای تمرین و تکرار و آموزش باید به گونه ای باشد که کودک و والدین از انجام آن خسته نشوند. همچنین نیاز است که حمایت و امنیت روانی لازم برای کودک در نظر گرفته شود.

از طرف دیگر سیستم آموزشی نیز باید با چنین کودکی مدارا کرده و برنامه های خاص برای آموزش آنها داشته باشد. به طور مثال اختصاص زمان بیشتر در آزمون ها، دریافت آزمون های شفاهی به جای کتبی، شرکت در آزمون به صورت انفرادی و … از جمله مواردی است که مدارس باید به آنها توجه کنند.

بهتر است معلم و والدین چنین دانش آموزانی به صورت مداوم با هم در ارتباط باشند و روند بهبود وضعیت را بعد از آغاز درمان کنترل کنند.

جمع بندی

اختلال یادگیری خواندن شکل رایجی از اختلال یادگیری است که تشخیص به موقع در درمان سریع تر آن موثر است. این مشکل هیچ ارتباطی به کم هوشی یا بی استعدادی کودک ندارد و تنها ناشی از شرایطی است که بر مهارت های درک و پردازش فرد تأثیر می گذارد.

ریشه اصلی این اختلال مسائل ژنتیکی و تحمل استرس در سنین پایین است و والدین اولین افرادی هستند که قادر به تشخیص این اختلال در فرزندان خود خواهند بود.

Views: 678