آموزش مهارت حل مسئله برای جلوگیری از اضطراب ریاضی دانش آموزان

با پیشرفت تکنولوژی و توسعه علوم انسانی نیازهای بشر امروز یکی از پس از دیگری به روش های علمی پاسخ داده می شوند، از آنجایی که آموزش و پرورش یکی از نیازهای اساسی انسان و شکل دهنده روح و شخصیت اوست اهمیت آن به مراتب از سایر احتیاجات بیشتر خواهد بود. توجه به سلامتی روان و فکر کودکان و نوجوانان بستر مناسبی برای یک جامعه سالم و پر آرامش در آینده را رقم خواهد زد. در این مقاله قصد داریم به راهکارهایی برای کاهش اضطراب در دانش آموزان اشاره کنیم و همچنین به بررسی تنش هایی مثل اضطراب امتحان در دانش آموزان بپردازیم. حال سوال اساسی اینجاست که چگونه اضطراب دانش آموزان را کاهش دهیم؟

ریشه اضطراب یادگیری دانش آموزان در کجا شکل میگیرد

مطالعات جدید پیرامون مشکلات و چالش های مرتبط با مهارت های یادگیری در دانش آموزان منجر به پیدایش مفهوم جدیدی با عنوان ” خود تنظیمی ” شده است. این مفهوم در برگیرنده نکاتی است که توجه به آنها می تواند به ارزشیابی، جهت یابی، راهبردهای تقویت حافظه کمک کرده و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان را در پی داشته باشد. خودتنظیمی در یادگیری به معنای توانایی دانش‌آموزان برای درک و کنترل یادگیری آنها از دروسی مثل ریاضی است، که برای موفقیت در دروس تمرکز محور بسیار مهم است و آنها را دانش آموزانی با قدرت یادگیری بالا تبدیل می کند.

ریاضی از جمله دروسی است که آموزش و یادگیری آن تمرکز بالایی را می طلبد، پژوهش های صورت گرفته پیرامون مفهوم خود تنظیمی نشان میدهد اضطراب و فشار روانی دانش آموزان تاثیر مهمی در یادگیری درس ریاضی در دانش آموزان دارد. این مسئله آنقدر حائز اهمیت است که ممکن است حتی در دوران دانشگاه نیز ادامه یابد. اضطراب در یادگیری ریاضی به معنای عدم شناخت کافی دانش آموز از توانایی هایش در حل مسائل و یا عدم تشخیص وضعیت کلی که در آن قرار دارد می باشد. به این ترتیب می توان به ارتباط نزدیک توانایی حل مسائل ریاضی و اضطراب در دانش آموزان اشاره کرد. این پژوهش ها همچنین به ارتباط بین شیوه آموزشی و اضطراب یادگیری ریاضی در دانش آموزان اشاره میکند و راه حل را در یافتن شیوه آموزشی درست در دانش آموزان مضطرب و دانش آموزانی که آرامش ذهنی بیشتری دارند می داند.

فاکتورهای مهم در ایجاد استرس یادگیری ریاضی در دانش آموزان

همانطور که اشاره کردیم در کنار شیوه آموزشی یکی از مواردی که ممکن است دانش آموز را نسبت به یادگیری ریاضی مضطرب کند عدم اعتماد به نفس در آنهاست. از طرفی نمی توان نقش باورهای غلط ، افکار منفی و ارزیابی های غلط را در این زمینه نادیده گرفت. برای مثال در کلاس درس ریاضی زمانی که معلم در حال تدریس مباحث جدید است از آنجایی که دانش آموز در ذهنش نسبت به ریاضی پیش زمینه ای مثل دشواری، استرس زایی و عدم یادگیری را نهادینه کرده، تمرکز و اعتماد کافی برای یادگیری درس جدید را نخواهد داشت.

با توجه به نکته بالا می توان نتیجه گرفت دانش آموزانی که می توانند بر افکار منفی زاییده ذهن ناکارآمد خود را کنترل کرده و جمله ” من یاد نمیگیرم ” را بی اثر کنند به مراتب بسیار بهتر از دیگران به شیوه های تدریس ریاضی پاسخ داده و عملکرد بهتری در ارزیابی نشان میدهند.

مطلب پیشنهادی: اضطراب ریاضی و نقش معلمان

معرفی راهکار موثر در کاهش اضطراب در دانش آموزان

پژوهش ها در زمینه کاهش اضطراب ناشی از عدم یادگیری در دانش آموزان نشان می دهد مهمترین مسئله در ایجاد مشکل استرس در یادگیری ریاضی پیش زمینه ای است که دانش آموز از این درس در ذهن دارد. بدون شک همه ما حتی قبل از شروع دوران مدرسه به اهمیت یادگیری و دشواری درس ریاضی واقف می شویم. چه چیزی این ذهنیت را در ما ایجاد میکند؟ صحبت های اطرافیان، دوستان، همکلاسی ها و عوامل محیطی مهمترین تولید کننده این زمینه ذهنی هستند. پس می توان دریافت با برطرف کردن این مسئله می توان به کاهش اضطراب و در نتیجه توانایی بالاتر دانش آموز در حل مسئله امیدوار بود. هر دانش آموز باید به استعدادها و تواناهایی خود در زمینه حل مسائل ایمان داشته باشد، او باید بداند قرار نیست همه دانش  آموزان به یک اندازه در فهم و درک و حل مسائل ریاضی عملکرد یکسان داشته باشند، بلکه هرکس به نسبت استعداد، تلاش و درک مسئله می تواند قسمتی از مسائل ریاضی را حل کرده و نتیجه مثبت بگیرد.

نکته دیگری که پژوهشگران به آن رسیده اند این است که دانش آموز اولین و تنها کسی است که می تواند با استفاده از خود تنظیمی مشکل اضطراب ناشی از یادگیری ریاضی و یا عملکرد در امتحان را در خود کاهش دهد. شناخت دقیق از نقاط ضعف، برنامه ریزی منظم با توجه به استعدادها و تقویت نقاط قوت از جمله مواردی است که دانش آموز مضطرب با برنامه ریزی روی آنها می تواند از اضطراب و آشفتگی خود در یادگیری بکاهد.

نقش مشاوره تحصیلی در کاهش اضطراب یادگیری در دانش آموزان

نمیتوان از نقش مهمی که مشاوران تحصیلی در کاهش اضطراب در کودکان و دانش آموزان دارند غافل بود. شاید بتوان گفت این مهمترین وظیفه یک مشاور تحصیلی است که با تسلط به علوم جدید در مورد روش های درست یادگیری و تقویت اعتماد به نفس در کودکان و دانش آموزان در قدم اول به ریشه یابی استرس و عوامل آن پرداخته و در قدم بعدی دانش آموز را در تسلط و شناخت از خودش و استعدادهایش و همچنین راه هایی که می تواند برای کاهش اضطراب و استرس درونی اش به آنها متوسل شود یاری کند.

از طرفی مدرسین دروسی مثل ریاضی که تمرکز زیادی نیاز دارد و همچنین در میان دانش آموزان به دروس سخت مشهور شده اند با آشنایی با شیوه های صحیح تدرسی و ایجاد انگیزه در دانش آموزان می توانند زمینه ترس ، عدم اعتماد به نفس در یادگیری را در دانش آموزان به حداقل برسانند.

نقش مهارت حل مسئله در کاهش اضطراب

عدم توانایی در حل مسائل ریاضی می تواند دامنه گسترده تری داشته باشد، این عدم توانایی می تواند به شکل ناتوانی در یادگیری دروس مهم در دانشگاه، عدم توانایی در تصمیم گیری و ارائه راه حل در مشکلات اجتماعی و شغلی و پیرو آن ناتوانی در درک و شناخت و حل مشکلات عمده خانوادگی در زندگی زناشویی در آینده.

با توجه به مطالب عنوان شده می توان به اهمیت یادگیری حل مسئله و نقش آن در زندگی آینده یک فرد به عنوان موجودی اجتماعی پی برد. این مشکلات بدون راه حل در فرد دچار عدم توانایی حل مشکل می تواند به استرس و اضطراب تبدیل شده و او را به موجودی  عصبی و نهایتا بدون اعتماد به نفس تبدیل کند.

برای آموزش ارائه راه حل باید به نکاتی توجه داشت که آن موارد عبارتند از: شناخت و توصیف دقیقی از مسئله، شناخت عوامل محدود کننده و یا منفی درگیر در مسئله، شناخت عوامل سازنده و مثبت، بررسی دقیقی از دامنه مشکل، پرسش در مورد مدت زمان شروع مسئله ، پاسخ به این که چگونه افراد دیگر را تحت تأثیر قرار می دهد و توصیف دقیق پیامدها در صورت حل نشدن مسئله و همچنین تهیه لیستی از راه حلهای احتمالی .

پاسخ به پرسش های بالا به فرد کمک می کند که ابعاد مشکل و مسئله ایجاد شده را سنجیده و با دقت و نظم به راه حل های موجود فکر کند. وقتی برنامه دقیقی برای حل مسئله وجود داشته باشد از استرس و اضطراب ناشی از آن به شکل قابل توجهی کاسته خواهد شد.

Views: 653