امروزه در سراسر دنیا تحصیلات جایگاه ویژه خود را در میان مردم پیدا کرده است. با پیشرفت روزافزون تکنولوژی و اهمیت دانسته های علمی و آکادمیک در یافتن شغل، تخصص و مهارت باعث شده است تا در کشورهای گوناگون نظام آموزشی از جمله مهمترین شاخصه ها و اهمیت به دانش آموزان و پیشرفت های تحصیلی از جمله وظایف دولت، اجتماع و خانواده ها باشد. در این مقاله قصد داریم روش های پیشرفت دانش آموزان را مورد بررسی قرار دهیم.
اهمیت تحصیل در کودک و نوجوان
یکی از عامل های بسیار مهم در تکوین شخصیت نوجوان و جوان مدرسه می باشد. مدرسه بعد از خانواده مهمترین نقش را در فرایند اجتماعی کردن نوجوان به عهده دارد. شاید بتوان گفت یک کودک در مدرسه تحت آموزش های لازم برای یادگیری مهارت های علمی، فنی و آشنایی با همکاری های گروهی، مسئولیت پذیری، تعاون و زندگی در اجتماع قرار میگیرد. بنابراین مدرسه محل تعلیم علم و تربیت شخصیت کودکان و نوجوانان است. مطالعات نشان میدهد نوجوانانی که بدون دریافت مدارج تحصیلی مستقیما وارد اجتماع می شوند به دلیل عدم آمادگی لازم برای ورود به مهارت های شغلی و اجتماعی احساس شکست و سرخوردگی میکنند و از نظر سلامت روانی دچار مشکل و آسیب میگردند. اگرچه در کنار آن فاکتورهای دیگری نیز وجود دارد که در موفقیت و یا عدم موفقیت دانش آموزان در مدرسه ودر نتیجه در زندگی آینده آنها تاثیر دارد .
شاید به همین دلیل است که پیشرفت تحصیلی فرزندان همواره یکی از دغدغه های والدین بوده است. اکثر والدین هزینه و زمان زیادی را به ارتقاء سطح تحصیلی فرزندان خود اختصاص می دهند. اما لزوما همیشه این وقت و هزینه در راه درست صرف نمیشود و نتیجه به دست آمده مطلوب نیست. یکی از مواردی که در ایران به آن توجه کمتری شده است تفاوت های جنسیتی دانش آموزان و اثر آن در یادگیری و پیشرفت تحصیلی است.
مهمترین عوامل موفقیت و پیشرفت تحصیلی
در این بخش به بررسی عوامل مهم و تاثیرگذار در موفقیت و پیشرفت کودکان و نوجوان مورد بررسی بیشتر قرار میگیرد.
- خانواده: مهترین عامل در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان خانواده است. اولین اجتماعی که یک کودک در آن قرار میگیرد خانواده است و از طرفی اولین مکانی است که کودک در آن تربیت میشود و شخصیت اولیه او شکل می گیرد، بسیاری از روان شناسان بر این عقیده اند که شخصیت کودک در ۶ سال اول زندگی شکل می گیرد،بنابراین خانواده تعیین کننده ترین عامل در سرنوشت کودک است. اینکه چه جوی بر فضای خانه حاکم باشد و چه چیز هایی برای خانواده ارزش محسوب شود؛ آینده کودک شما را جهت خواهد داد. پس قبل از هر چیزی این والدین هستند که سرنوشت کودک خود را رقم می خانوادهزند.
بنابراین خانواده به عنوان اولین نهاد اجتماعی می تواند نقش بارزی در پیشرفت تحصیلی و همین طور افت تحصیلی وی داشته باشد از جمله عوامل خانوادگی موثر می توان شرایط عاطفی و امنیت محیط خانواده، شرایط اجتماعی و اقتصادی، تحصیلات و سطح فرهنگ خانواده، تعداد اعضا و اشتغال مادران را نام برد. این که والدین با دانش آموز و درس و تحصیل او چگونه برخورد کنند و در الگوهای تربیتی خود برای چه نوع رفتارهایی ارزش قائل شوند یکی از اجزای اساسی در شکل گیری نگرش دانش آموز نسبت به تحصیل است. چنانچه نگرش خانواده نسبت به مدرسه، معلمان و درس منفی باشد یا بین آنچه می گویند و آنچه عمل می کنند تفاوت وجود داشته باشد، طبیعی است که به تدریج فرزند آنها نیز نگرش منفی نسبت به درس و تحصیل پیدا خواهد کرد. در موارد بسیاری علت افت تحصیلی یا شکست تحصیلی به وجود این گونه نگرش های منفی، تضادها، مساعد نبودن شرایط خانواده از نظر عاطفی، روانی و… برمی گردد.
- برنامه ریزی: تجربه نشان می دهد آنچه که در برنامه درسی دانش آموز وجود داشته باشد و او فرصت یادگیری داشته باشد آن را فرا میگیرد. بنابراین برای یادگیری و پیشرفت دانش آموزان در امر تحصیل باید برنامه ای مدون وجود داشته باشد که این برنامه می تواند به دوبخش ” برنامه های آموزشی درسی ” و ” برنامه های آموزشی فرادرسی ” تقسیم شود. در بخش اول مدرسه به عنوان ولی دانش آموز مهارت ها و دروس مورد نیاز پرورش مهارت و شخصیت را برای کودک در نظر میگیرد و در بخش دوم خانواده با توجه به استعداد و علایق کودک برنامه ای برای آموزش مهارت ها و توانایی های او خارج از برنامه مدرسه برایش تدارک می بیند
- تحت نظر داشتن فرزندان: اهمیت دادن به تکالیف فرزندان یکی از عوامل پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان است. افزایش مهارت و سرعت فردی هر دانش آموز، مستلزم تمرین و تکلیف بیشتر است. بنابراین والدین باید وقت بیشتری را به نظارت و کنترل تکلیف فرزندان خویش اختصاص دهند. آنها می توانند در پایان هر روز با بررسی تکالیف و آموخته های کودک میزان یادیگری او را بسنجند. همچنین ارتباط اولیا و مدرسه روش دیگری برای نظارت بر تحصیل فرزندان است.
- تقویت انگیزه و اعتماد به نفس: اهمیت دادن به فرزندان و ستایش اعمال مثبت و خوب آنها سبب افزایش اعتماد به نفس در آنها می شود. بسیاری از دانش آموزان، از والدین خود به خاطر عدم تشویق به موقع شکایت دارند. آنها اظهار می دارند که والدینشان تنها معایب آنها را دیده به مهارت و محاسن آنها توجهی نمی کنند. خانواده ها باید کوچکترین موفقیت فرزندان خود را ستایش کنند و از اعمال قدرت بپرهیزند. موفقیت و یا تجربه حاصل از شکست برای او بسیار ارزشمند است.
- انتخاب محیطی مناسب برای تحصیل: فراموش نکنید که مدرسه مکانی است که دانش آموز یک سوم از ساعات شبانه روز خود را در آنجا سپری می کند . بنابراین جو عاطفی مدرسه نیز در پیشرفت تحصیلی شاگردان تأثیر دارد. تحقیقات نشان داده که دانش آموزان در جوی که فشار روانی کمتری داشته باشد و در آن راهنمایی شده و احساس امنیت کنند، پیشرفت بیشتری دارند. دانش آموزان بیشتر از آنکه به عواملی چون امکانات فیزیکی، تعداد کتابهای کتابخانه، اندازه مدرسه و هزینه سرانه توجه نمایند، به جو مدرسه و ارتباط با مربیان و کادر آموزشی و همچنین محیط دوستانه کلاس ها اهمیت می دهند. بنابراین والدین وظیفه دارند که محیطی مناسب برای تحصیل فرزند انتخاب کرده و پیشرفت های تحصیلی او را در این زمینه کنترل کنند
- تجهیزات آموزشی: هر جا که کمبود کتاب و مواد آموزشی وجود دارد پیشرفت تحصیلی پایین تر است. تأمین یک کتاب به ازای هر دانش آموز (و تضمین اینکه کتاب ها به مدرسه برسند و مورد استفاده معلمین و دانش آموزان قرار گیرند.)، میزان پیشرفت تحصیلی و نرخ ماندگاری را افزایش می دهد. آمارهای بانک جهانی نشان میدهد در فیلیپبن وقتی تعداد کتاب های درسی دوره ابتدایی از یک کتاب برای ده دانش آموز به یک کتاب برای دو دانش آموز تغییر یافت درصد قبولی دانش آموزان از ۵۰ به ۷۰ درصد در طی یک سال تحصیلی افزایش پیدا کرد.
- پرهیز از مقایسه: این مسئله به عنوان عاملی ویرانگر در تحصیل کودکان و نوجوان شناخته می شود. شما با مقایسه کردن نه تنها فرزند خود را به درس خواندن علاقمند نخواهید کرد، بلکه با این کار سبب تخریب انگیزه و روح او می شوید. عده ای از والدین بر این باورند که با مقایسه کردن یک حس رقابت در فرزند خود ایجاد می کنند و راه موفقیت وی را هموار خواهند کرد؛ اما مقایسه کردن فقط موجب تضعیف و حواس پرتی بیشتر فرزند شما خواهد شد. برخی از والدین با مقایسه فرزند خود با فرزندان فامیل و دوستان سبب آزار فرزند خود می شوند. والدین نباید از فرزندان خود توقع کارهای خارق العاده داشته باشند. هرکس توانایی و ظرفیت خاص خود را دارد. چنانچه دانش آموزی به اهداف مورد نظر خانواده دست نیابد، احساس سرخوردگی کرده، اعتماد به نفس خود را از دست می دهد.
امیدواریم با رعایت نکات ارائه شده بتوانید موجبات پیشرفت تحصیلی و آموزشی فرزندان خود را فراهم کرده و به این ترتیب راه آنها را در مسیر موفقیت در آینده هموار کنید. فراموش نکنید که والدین و خانواده اصلی ترین نقش کلیدی را در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دارند.
Views: 2401
