نوجوانی حساس ترین دوره سنی زندگی هر فرد است، در واقع مسیر زندگی شخصی، تحصیلی و کاری هر فرد از این سن مشخص خواهد شد، بنابراین دوره نوجوانی از مهمترین دوره های زندگی محسوب شده و رفتار والدین با نوجوان از جمله مواردی است که می تواند تاثیرات بسیاری در زندگی فردی هر نوجوان داشته باشد، یکی از چالش های والدین در این دوره ارتباط برقرار کردن و صحبت کردن با نوجوان است، در این مقاله قصد داریم به روش هایی اشاره کنیم که به کمک آنها می توانید ارتباط موثری با فرزند نوجوان خود برقرار کنید.
نوجوانی شامل چه دوره سنی می شود
دوره نوجوانی به دوره ای اطلاق می شود که در آن فرد از سن کودکی به سن بزرگسالی وارد می شود این دوره سنی از ۱۱ سالگی تا ۱۹ سالگی تعریف می شود، در دوره نوجوانی فرد از نظر ظاهری، اخلاقی و حتی هورمون ها دچار تغییرات اساسی می شود، بسیاری از نوجوانان در این دوره پرخاشگر می شوند یا از نظر رفتاری با خانواده خود دچار مشکل می گردند که اگر خانواده نتواند این چالش را با موفقیت پشت سر بگذارد ممکن است که نوجوانان در دام اعتیاد، فساد اخلاقی، بزهکاری و … گرفتار شود، پس می توان گفت که این دوره حساس ترین دوره زندگی هر فرد محسوب می شود.
بسیاری از نوجوانان در این دوره سنی حساس می شوند یا به طرز عجیبی ساکت می گردند، آنها نیاز به تنهایی دارند و یا ترجیح می دهند که بیشتر وقت خود را در فضای مجازی یا کنار دوستان خود باشند، صحبت کردن والدین با نوجوان و آگاه شدن از مشکلات روحی و روانی او می تواند کمک بسیاری برای گذر از این دوره حساس باشد، باید این رابطه به گونه ای پایه ریزی شود که به بالا رفتن عزت نفس و اعتماد به نفس نوجوان کمک کند.
چگونه ارتباط موثری با نوجوان خود داشته باشم
ارتباط برقرار کردن کلامی و غیر کلامی از جمله نیازهای وجودی یک انسان است، به این فکر کنید که نتوانید با هیچ کس ارتباط داشته باشید، حتی فکر کردن به این موضوع نیز ترسناک است، به علاوه این که نوجوان در این برحه حساس سنی تجربیات مختلفی را کسب می کند که رویارویی با بسیاری از آنها به تنهایی بسیار مشکل خواهد بود، پس برقرار ارتباط با نوجوان و صحبت کردن با او می تواند به او کمک کند تا این دوره را به راحتی پشت سر بگذارد.
والدین عنوان نزدیکترین اشخاص به نوجوان باید به گونه ای با او رفتار کنند که او را به صحبت کردن تشویق کنند، او را به صحبت کردن در مورد مشکلاتش، موانعی که در تحصیل یا ارتباط با دوستان و همسالان دارد، مشکلات روحی و فکری و … تشویق کرده و پای صحبت او بنشینند.
نکات موثر در تشویق نوجوان به صحبت کردن
از آنجایی که در این دوره نوجوان دچار تغییرات فیزیکی، روانی، هورمونی و اجتماعی می شوند ارتباط برقرار کردن با آنها بسیار مشکل خواهد بود، معمولا نوجوانان در این سن ارتباط برقرار کردن با دوستان را به هر چیز دیگری ترجیح می دهند، ضمن این که بی تجربگی همسالان باعث می شود که توصیه های غلط آنها به دوستان خود باعث ایجاد مشکلات عمیق و بیشتری شود، پس والدین باید سعی کنند مهارت ارتباط با فرزند نوجوان و صحبت کردن با او را به خوبی بیاموزند.
منطقی و روشنفکر باشید
برای این که بتوانید با فرزند نوجوان خود ارتباط موثری داشته باشید باید تفاوت نسل ها را به خوبی درک کنید، انتظار نداشته باشید که او مثل شما فکر کند یا عقاید شما را تایید کند، آنها در نسل متفاوتی رشد کرده اند، نیازهای متفاوتی دارند و دوره ای که در آن به سر می برند یک دوره حساس و متفاوت است، وقتی شما سعی می کنید با نگاهی از بالا به پایین به فرزند خود نگاه کنید، او را تحقیر کنید، تنبیه کنید و یا مورد قضاوت قرار دهید باعث می شوید که او از شما دور شود، باید موضعی بی طرف و روشنفکرانه داشته باشید، باید تا جای ممکن شرایط او را درک کنید.
خودتان را جای او بگذارید
همه ما دوران نوجوانی را پشت سر گذاشته ایم و می دانیم که یک نوجوان چه افکاری در سر دارد، بنابراین سعی کنید خود را جای او بگذارید، ببینید که یک نوجوان چه انتظاراتی از اطرافیان به ویژه والدین خود دارد، چه زمانی ترجیح می دهد که در مورد مشکلش صحبت کند، با چه کسانی راحت تر صحبت می کند، با یافتن پاسخ این سوالات می توانید به راحتی احساسات او را درک کرده و در برقراری ارتباط موفق تر باشید.
انتظارات خود را صریح و شفاف بیان کنید
برای این که بتوانید موضع مشخصی در مقابل نوجوان خود داشته باشید باید انتظارات خود را از او صریح و شفاف بیان کنید، باید بدانید که هدف شما از صحبت کردن با نوجوانتان چیست؟ چه انتظاراتی از او دارید، چه زمانی باید با او صحبت کنید، نتیجه این صحبت ها را چگونه می توانید ارزیابی کنید و مسائلی از این دست از جمله مواردی است که باید برای خود حل و فصل کنید.
مثبت فکر کنید
وقتی قرار است با فرزند خود صحبت کنید باید مثبت اندیش باشید، از صحبت کردن در مورد خط قرمزها نهراسید، شاید لازم باشد که در مورد مسائل جنسی، مواد مخدر و …. با او صحبت کنید، بنابراین سعی کنید خود را برای رویارویی با هر مشکلی که تا به حال در مورد آن حتی در خلوت خود فکر نکرده اید آماده باشید.
به حرف های او صبورانه گوش دهید
اگر قرار است که با نوجوان خود هم صحبت شوید، بهتر است قضاوت کردن، توصیه کردن یا نصیحت کردن را کنار بگذارید مثل یک انسان صبور فقط به حرف های او گوش دهید، او نباید این حس را داشته باشد که در حال بازجویی شدن است و قرار است به خاطر حرف هایی که می زند سرزنش یا قضاوت شود، پس سعی کنید خونسرد و صبور فقط شنونده باشید.
هیچ موردی را به او تحمیل نکنید
توصیه می کنیم که اگر نوجوان شما در مورد هر مسئله ای ترجیح داد با شما صحبت کند، از این که نظرات خود را به او تحمیل کنید پرهیز کنید. به شخصیت مستقل او احترام بگذارید. سعی کنید که صحبت های شما جنبه راه حل داشته باشد، هیچ اصراری نداشته باشید که حتما راهکارهای شما را اجرایی کند، بهتر است که حرف های خود را در حد پیشنهاد نگه دارید.
زمان مناسبی را برای گفتگو انتخاب کنید
از جمله مهارت هایی که باید بیاموزید این است که زمان مناسبی را برای گفتگو با فرزند خود انتخاب کنید، اجازه دهید که او هر زمانی که راحت تر است گفتگو را آغاز کند. به این نکته توجه داشته باشید که هر سخن جایی و هر نکته مکانی دارد، بنابراین برای افزایش تاثیر صحبت کردن باید در موقع مقتضی این کار را انجام دهید.
نه خیلی پیگیر باشید نه او را به حال خود رها کنید
یک نکته مهم که باید به آن توجه کنید این است که به هویت مستقل و حریم شخصی نوجوان خود احترام بگذارید، هرگز در کارهای او تجسس و بررسی های واضح و آشکار نکنید، مدام پیگیر امور و کارهای او نباشید، باید به حریم خصوصی او احترام بگذارید و او را درک کنید. او اگر احساس کند که مدام زیر ذره بین شما قرار داد احساس ناخوشایندی خواهد داشت، پس سعی کنید نه خیلی پیگیر کارهای او باشید و نه او را به حال خود رها کنید. اجازه دهید احساس کند هر زمان که به شما نیاز دارد در کنار او هستید.
کلام آخر
پدر و مادر نقش تربیتی بسیار مهمی در فرزندان دارند، آنها می توانند کمک کنند که نوجوان دوره حساس زندگی اش را به خوبی پشت سر بگذارد، توجه داشته باشید که هیچ فردی بزهکار، معتاد، متجاوز یا افسرده متولد نمی شود، این رفتار والدین و روش های تربیتی است که باعث می شود یک فرد در حساس ترین روزهای زندگی اش راه های اشتباهی را برای فرار از تنهایی، سرخوردگی، شنیدن نصایح یا قضاوت شدن بر می گزیند، پس بهتر است که روش های موثر صحبت کردن با نوجوانان خود را بیاموزید.
همچنین می توانید به مشاهده پاسخ هایی که اعضای مدرسانه به یکی از مشکلات والدین درباره فرزند نوجوان او داده اند در دخترم اصلا” به حرفم گوش نمیده بپردازید.
