مطمئنا این آرزوی هر پدر و مادری است که فرزندانی منضبط و منظم داشته باشد. فرزندانی مستقل که مسئول رفتار خود باشند و انتخاب های عاقلانه ای داشته باشند. اگرچه اکثر والدین نگران آینده فرزندان خود هستند و ممکن است با سختگیری تلاش کنند تا آنها را در مسیر موفقیت نگه دارند اما این که مدام به آنها گوشزد کنیم چه کاری را انجام دهند و چه کاری را انجام ندهند هم برای ما به عنوان والدین و هم برای آنها سخت، آزار دهنده و خسته کننده است. اگر می خواهید فرزندان منضبطی داشته باشید باید از همان دوران کودکی روش های درست تربیتی را پیش بگیرید. این روش ها علاوه بر ایجاد عادات سالم در کودکان، کمک می کنند که آنها در آینده نیز انتخاب های مسئولانه ای داشته باشند. ما در این مقاله قصد داریم به ۶ روش برای آموزش نظم و خود انضباطی به کودکان اشاره کنیم. همراه ما باشید.
اهمیت آموزش نظم و انضباط به کودکان
روانشناسان و مشاوران خانواده معتقدند، کودکانی که دارای نظم و انضباط شخصی هستند، مجموعه ای از قوانین را به صورت نهادینه در خود ایجاد کرده اند و به آنها پایبند هستند؛ به طوری که حتی زمانی که والدین در کنار آنها نیستند به شیوه ای متفکرانه و قانونمند عمل می کنند. آموزش و توسعه انضباط شخصی در سنین پایین به کودکان بسیار مهم است. این روش به شکل موثری مسیر موفقیت در آینده را برای آنها هموار می سازد.
پژوهش ها نشان می دهد کودکانی که می توانند در سنین کودکی خود انضباطی را در وجود خود نهادینه کنند، در بزرگسالی، در مورد مسائل مربوط به خانواده، مدرسه و ارتباط با دوستانشان موفق تر از سایرین عمل می کنند. همچنین این کودکان از تکانش کمتری در سنین نوجوانی برخوردار هستند و رفتارهای آرامتری نشان می دهند.
در واقع خود انضباطی باعث ایجاد یک شخصیت انعطاف پذیر می شود و دروازه ای برای درک و دسترسی به نیروی درون در اختیار فرد قرار می دهد. به این ترتیب در سنین بالاتر کودک توانایی استفاده از این قدرت، حل مسئله و مدیریت بحران را در مواجهه با چالش های دشوار خواهد داشت.
۶ روش برای ایجاد خود انضباطی و نظم در کودکان
حال که با اهمیت نظم و انضباط و نهادینه ساختن آن در وجود کودکان آشنا شدید، نوبت به روش های علمی برای ایجاد این عادت ها می رسد. در ادامه به ۶ روش مهم ایجاد خود انضباطی در کودکان می پردازیم:
- یک برنامه روتین برای کودک خود ایجاد کنید
برای این که کودک منظمی داشته باشید باید برای او برنامه ریزی کنید. پیروی از جزئیات این برنامه ریزی به مدت چند روز، باعث ایجاد یک نظم و روتین در زندگی کودک می شود. بهتر است این کار را با ایجاد یک برنامه روزانه انجام دهید که فرزندتان بتواند آن را دنبال کند و به آن عادت کند. به عنوان مثال، هنگامی که فرزندتان مدرسه را شروع کرد، یک برنامه صبحگاهی ثابت برای او تنظیم کنید. این برنامه شامل مواردی چون بیدار شدن از خواب، مسواک زدن دندان ها، خوردن صبحانه و آماده شدن برای رفتن به مدرسه می شود.
برنامه با قوانین بازگشت آنها از مدرسه به خانه ادامه می یابد. این برنامه نیز شامل صرف ناهار، استراحت، زمان انجام تکالیف، بازی و خواب شبانه می شود.
برای این که برنامه خوبی تنظیم کنید نیاز است که انعطاف پذیر عمل کنید. مثلا برای موارد استثنایی و خارج از برنامه نیز یک پلن جدید داشته باشید. مواردی چون بیرون رفتن از خانه و حضور در میهمانی و دورهمی، تماشای فیلم یا مسابقه ورزشی مورد علاقه و … باید در نظر گرفته شوند تا روال منظم برنامه دچار اختلال نشود. برنامه باید واضح و روشن باشد به طوری که حتی در زمان غیبت والدین، کودک بتواند به تنهایی آنها را اجرا کند.
- محیطی ایجاد کنید که در آن از خود کنترلی حمایت شود
یکی از مؤلفه‌های مهم خود انضباطی، خودکنترلی است و باید به کودکان این موضوع را از همان ابتدا آموزش داد. برای درک بهتر این موضوع به آزمایش معروف مارشمالو استنفورد، اشاره می کنیم: «در این آزمایش به کودکان پیش دبستانی این امکان داده شد که بین خوردن یک خوراکی در حال حاضر یا دو وعده غذایی بعداً انتخاب داشته باشند، این آزمایش نشان داد کودکانی که بیشترین ظرفیت انتظار را دارند در آینده نتایج بهتری را کسب کرده اند. به طور مثال آنها در آزمون های پیشرفت تحصیلی عملکرد بهتری داشتند، احتمال بیشتری داشت که دانشگاه را به پایان برسانند و کمتر به مشکلات سوء مصرف مواد مخدر مبتلا شدند.
به این ترتیب می توان نتیجه گرفت که اقدامات تکانشی منجر به پیامدهای منفی می شود، در حالی که خودکنترلی پاداش های بهتری را در پی خواهد داشت. بنابراین، والدین می توانند طبق «آزمون مارشمالو» با وعده های تأخیری و ارائه پاداش و همچنین تقویت انتظار در کودک او را برای آینده ای موفق تر تربیت کنند. مثلا به فرزندتان بگویید که اگر تمام تکالیف خود را قبل از استراحت انجام دهد، زمان بازی او افزایش می یابد. به آنها بگویید که اگر به جای انجام تکالیف اول بازی کنند، هم استرس انجام تکالیف را خواهند داشت و هم زمان بیشتری را برای انجام آن باید اختصاص دهند.
- بازی هایی انجام دهید که بر کنترل تکانه تمرکز دارند
یکی از بهترین راه های تقویت انضباط شخصی بازی کردن است. بازی های سرگرم کننده ای که به کودک می آموزد تا میل و تکانه های خود را به خوبی کنترل کند. یک بازی عالی برای این کار، بازی چراغ قرمز و چراغ سبز است. مثلا به کودک بگویید وقتی چراغ سبز است می تواند حرکت کند یا بازی کند، اما زمانی که چراغ قرمز می شود باید صبر کند. بعد از این که فرزندتان با قوانین سازگار شد باید آنها را تغییر دهید، این بار “چراغ قرمز!” را نشانه رفتن و “چراغ سبز!” نشانه توقف خواهد بود. چنین بازی هایی توانایی کودک را برای مخالفت با عادت و مهار تکانه های او که یک مهارت مهم برای ایجاد نظم و انضباط است، تقویت می کند.
- تقویت رفتار مطلوب از طریق کلمات مثبت
تحسین و تأیید باید آزادانه اما نه بیش از حد باشد. هرچه تحسین و تأیید به جا و به اندازه تر باشد باعث رشد و توسعه خصائل مثبت در انسان خواهد بود. بنابراین، هر زمان که فرزندتان خود انضباطی و خود کنترلی خوبی از خود نشان می دهد، از تحسین کردن او دریغ نکنید. به عنوان مثال، زمانی که آنها پول جیبی خود را عاقلانه خرج می کنند و در نهایت مقدار مناسبی پس انداز می کنند، یا قبل از اینکه برای بازی کردن اقدام کنند کارهای خود را تکمیل می کنند باید تشویق شوند.
در استفاده از کلمات تشویقی یا تنبیهی باید نهایت دقت را داشته باشید. استفاده از جملات اغراق آمیزی چون «تو خیلی باهوشی!» باعث می‌شود آنها در مورد خود تفکرات اشتباهی داشته باشند و همین طور استفاده از جملات دلسرد کننده ای چون «از تو نا امید شدم!» می تواند مخرب باشد. در حقیقت آنچه بیشترین تأثیر را ایجاد می کند تمجید از تلاش و بازخوردی است که بچه ها را تشویق می کند تا استراتژی های مختلف را امتحان کنند. مثلا « این بار خراب کردی. راه دیگه ای به ذهنت می رسه؟!»
- الگوی ثابت و خوبی باشید
یکی از بهترین و اصلی ترین روش ها برای ایجاد خود انضباطی در کودک ارائه یک مدل موفق است. والدین اولین و اصلی ترین مدل رفتاری برای کودکان هستند. اگر فرد خونسردی هستید که همیشه سر قرار دیر حاضر می شوید، بدقول هستید، انجام دادن کارها را به تعویق می اندازید و … نمی توانید به فرزند خود بگویید وظیفه شناس و وقت شناس باشد. در واقع شما در حال ارسال سیگنال های متفاوتی از آنچه توقع دارید هستید.
اگر فکر می کنید با گفتن این جمله که ” تو مثل من نباش” یا ” کاری که من می گم را انجام بده” می توانید فرزند خود را مجاب کنید که طبق خواسته شما پیش برود سخت در اشتباه هستید. برای رسیدن به خود انضباطی کودکان باید قوانین بسیاری را درونی کنند و برای این منظور آنها به الگوهای رفتاری خوب نیاز دارند تا رفتارهای مناسب را الگوبرداری کنند.
- از روش های سخت انضباطی اجتناب کنید
از سختگیری پرهیز کنید که نتیجه عکس خواهد داشت. کودک یا نوجوان شما باید درک کند که این پروژه، یک فرآیند آموزشی است. آنها نباید برای یادگیری این مهارت ها با تحقیر، ارعاب و یا خجالت روبه رو شوند. بنابراین، هنگامی که فرزندتان دچار خطا می شود و اشتباه می کند – مواردی چون غفلت از مطالعه برای امتحان و در نتیجه مردود شدن- از اقدامات تنبیهی مانند کتک زدن، فریاد زدن یا تهدید او اجتناب کنید. در عوض، به آنچه که آنها می توانستند بهتر انجام دهند اشاره کنید و توضیح دهید که چگونه عدم انضباط شخصی عواقب منفی ایجاد می کند.
باید به این نکته توجه داشته باشید که انضباط یک آموزش است نه یک تنبیه. این آموزش در محیطی با همدلی، عشق بی قید و شرط و محبت آمیز موثرتر خواهد بود. به یاد داشته باشید که هدف القای خود انضباطی و تولید بچه های مطیع و حرف گوش کن نیست. بلکه هدف این است که کودکان را در محیطی ایمن نگه داریم و به آنها کمک کنیم در قبال اعمال و انتخاب های خود مسئول باشند.
مهارت های خود انضباطی برای آموزش به فرزندتان
خود انضباطی شامل موارد بسیاری می شود. مهارت های خود انضباطی که به کودک شما کمک می کند تا در آینده فرد موفق تری باشد عبارتند از:
* خودکنترلی: با خودکنترلی، کودک شما می تواند لذت بهره مندی از یک چیز را به تعویق بیندازد و در صورت لزوم ناراحتی و رخوت را تحمل کند.
* شناخت دقیق خود: آگاهی از نقاط قوت و ضعف خود، به طوری که کودک یا نوجوان متوجه شود که در چه زمینه هایی باید کار کند و چگونه بر روی نقاط قوت خود تمرکز داشته باشد.
* خودانگیختگی: با این مهارت، فرزند شما متوجه می شود که حتی اگر تمایلی به انجام کاری نداشته باشد، نمی‌تواند به احساسات خود اجازه دهد که یک کار مهم را انجام دهد یا انجام آن را به تعویق بی اندازد. (مثل آماده شدن برای امتحان یا تمیز کردن اتاقش).
* مسئولیت پذیری شخصی: فرزند شما می آموزد که بدون یادآوری از سوی شما، مسئول متعلقات، تعهدات و اعمال خود باشد.
* خودتنظیمی: کودکی که خودتنظیمی خوبی دارد، در ارتباط با خودکنترلی، می داند که چه زمانی از خوردن تنقلات یا بازی با رایانه دست بکشد. این مستلزم آگاهی دقیقی از مفاهیم ” کم”، ” اندازه” یا “زیاد” است.
توصیه مدرسانه
نقش والدین در توسعه مهارت های فردی بسیار زیاد است. نقشی مهم و انکارناپذیر که باید مورد توجه قرار گیرد. شما به عنوان والدین می توانید با ایجاد خود انضباطی در فرزندان خود آنها را برای فعالیت به عنوان یک انسان موفق در آینده آماده کنید. وقت گذاشتن برای تربیت فرزندان نه یک لطف که یک ضرورت غیر قابل چشم پوشی است. بنابراین مواردی چون اشتغال، درگیری های خانوادگی، عدم سازش، عدم دانش کافی و … نمی تواند کم کاری والدین در تربیت فرزندان را توجیه کند. ما در تلاش هستیم تا با ایجاد روش های نوین پرورش و نظارت بر کودکان، در کنار خانواده هایی باشیم که به هر دلیل قادر نیستند زمان کافی برای رشد و توسعه فردی مهارت های مورد نیاز زندگی فرزند خود ایجاد کنند. برای دریافت مشاوره و راهنمایی می توانید با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
۸۸۹۰۴۰۰۲ – ۰۲۱
۸۸۹۰۶۹۰۹ – ۰۲۱
Visits: 44
