موضوعی که شاید برخی از مادران را نگران کرده باشد، کوتاهی قد در کودکان شان است. درست است که مساله قد تا حدی ژنتیکی است اما می توان با دادن برخی مواد غذایی به کودکان نیز باعث افزایش قد در آنها شد. ما در این مقاله می خواهیم در مورد این مواد غذایی صحبت کنیم.
چه دلایلی باعث می شوند که کودک رشد نکند؟
قبل از آنکه در مورد مواد غذایی مناسب برای رشد کودکان نکاتی را بیان کنیم، می خواهیم در خصوص دلایلی که باعث عدم رشد در کودکان می شود نکاتی را بگوییم.
قد کودک یکی از نشانه های سلامت کودک شما از نظر جسمانی و تغذیه است که البته، به غیر از این دو عامل و ژنتیک، عوامل دیگری نیز روی کاهش قد در کودکان می توان نام برد که ارزش بررسی کردن دارند. این دلایل به این شرح اند :
- تاخیر رشد مشروط ؛ این یک عارضه، یا یک بیماری است و کسانی که به آن مبتلا شده اند به صورت عادی و نرمال رشد می کنند اما قدشان از بقیه کوتاه تر است. رشد استخوانی در آنها دیر اتفاق می افتد و دیرتر نیز به بلوغ می رسند. سن استخوان های آنها از سن خودشان کمتر است. این گروه در سنین نوجوانی، کوتاه تر از هم سن و سال های خود هستند اما در سنین بزرگسالی از نظر قد به هم سالان خود خواهند رسید.
- کمبود هورمون رشد ؛ این هورمون، همان طوری که از نام آن مشخص است به افزایش رشد و تکامل کودک کمک می کند. کودکانی که با کمبود این هورمون مواجه هستند رشد قدی کوتاهی دارند. به خاطر داشته باشید که کمبود این هورمون در بدن در دوران نوزادی و یا در اواخر دوران کودکی خود را نشان می دهد.
- کم کار بودن غده تیروئید ؛ این غده یکی از غده های درون ریز در بدن به شمار می رود و وقتی که کم کار شده و به اندازه کافی هورمون تولید نمی کند افزایش وزن، کاهش رشد و خستگی از جمله علائمی است که مشاهده می شود.
- سندروم ترنر ؛ از جمله بیماری های ژنتیکی که بیشتر در دختران مشاهده می شود، همین سندروم است. کوتاهی قد و نارسایی زودرس تخمدان ها از جمله عوارض این بیماری است.
کدام یک از مواد مغذی برای افزایش قد کودکان مناسب است؟
طی تحقیقاتی که محققان انجام داده اند برخی از مواد مغذی برای افزایش قد کودکان لازم و ضروری هستند. لیست این موارد را در ادامه بیان کرده ایم:
- پروتئین
یکی از بهترین مواد غذایی برای افزایش قد در کودکان، پروتئین است. کودکان در سنین مدرسه می بایست ۱۹ تا ۳۴ گرم پروتئین در روز مصرف کنند.
- کربوهیدرات
مصرف به اندازه کربوهیدرات ها نیز در افزایش قد کودکان موثر خواهد بود. غلات از جمله منابع بسیار خوب کربوهیدرات به شمار می روند. کربوهیدرات های ساده مناسب نیستند؛ زیرا باعث چاقی در کودکان می شوند.
- ویتامین ها
تقریبا همه ویتامین هایی که امروزه کشف شده، برای رشد و تغذیه کودکان ضروری هستند، اما برخی از آنها روی رشد کودک به صورت مستقیم تاثیر می گذارند. از جمله این ویتامین ها می توانیم به ویتامین بی و دی اشاره کنیم.
- مواد معدنی
از جمله مواد معدنی مفید برای رشد کودکان می توانیم به اهن، فلوراید، کلسیم، روی، منیزیم، منگنز و پتاسیم اشاره کنیم. این مواد معدنی، در حبوبات، سبزی ها، محصولات لبنی و گوشت ها دیده می شوند.
کدام غذاها برای رشد و افزایش قد کودک مناسب ترند؟
در ادامه برای آنکه بدانید کدام یک از مواد غذایی برای رشد قدی کودک شما مناسب تر است، یک لیست آماده کرده ایم. با نگاهی به این لیست و اضافه کردن آنها به برنامه غذایی کودکتان، قدمی بزرگ در جهت افزایش رشد قد او خود بردارید.
۱- تخم مرغ
یکی از بهترین منابع برای رشد استخوان های کودک، تخم مرغ است. این ماده غذایی مقدار زیادی پروتئین دارد و همه اسید آمینه های ضروری در آن دیده می شود. ید، ویتامین دی، فسفر، سلنیوم و اسید های چرب امگا ۳ از دیگر مواد ضروری است که در تخم مرغ به چشم می خورد. از این ماده خوراکی به عنوان یکی از کامل ترین منابع پروتئینه یاد می کنند.
۲- شیر؛
از دیگر مواد غذایی که آن نیز برای کودکان و رشد قدی آنها بسیار مناسب است، شیر است. انواع ویتامین ها، فسفر، منیزیم، ویتامین دی، پتاسیم، کلسیم و پروتئین در شیر دیده می شود. همه موادی که در شیر وجود دارد به رشد استخوان کودک کمک می کند.
۳-سویا؛
بهتر است اگر می خواهید کودکتان به خوبی از نظر قدی رشد کند به او سویا و محصولاتی که از سویا تهیه شده است، بدهید. این ماده غذایی نیز مقدار زیادی پروتئین دارد و در برخی منابع، میزان پروتئین آن را با مقدار پروتئین های حیوانی برابر دانسته اند. در صورتی که کودک به این ماده حساسیت ندارد، سویا می تواند یک منبع بسیار خوب برای بهبود سلامت استخوان ها به شمار رود. به خاطر داشته باشید، مصرف سویا ممکن است با عوارضی چون، اسهال، معده درد و یا یبوست همراه باشد.
۴- گوشت قرمز؛
گوشت قرمز به دلیل داشتن مقدار زیادی آهن می تواند با کم خونی در کودکان مقابله کند. کم خونی باعث کاهش رشد کودکان خواهد شد. در ضمن، گوشت قرمز، چربی های اشباع نشده دارد و به همین سبب، مصرف آن می بایست محدود و کنترل شده باشد. سعی کنید قبل از مصرف گوشت های قرمز، همه چربی هایی که دارد جدا کنید.
۵- گوشت سفید؛
ماهی و مرغ از جمله گوشت های سفید هستند. این گوشت ها به این دلیل که چربی ندارند گزینه های ایده آلی برای تامین پروتئین کودکان به شمار می روند. اگر کودک تان گوشت بوقلمون دوست دارد می توانید آن را نیز به برنامه غذایی روزانه اش اضافه کنید.
۶- حبوبات؛
عدس، لوبیا قرمز، لوبیا سفید و لوبیا چیتی از جمله مواد غذایی گیاهی هستند که آنها نیز مقدار زیادی پروتئین دارند. از دیگر موادی که در حبوبات وجود دارد می توان به فیبر غذایی و کلسیم اشاره کرد. این مواد برای رشد کودکان لازم و ضروری هستند. خوب است برای آنکه کودک شما یک برنامه غذایی کامل داشته باشد حبوبات را نیز به برنامه غذایی او اضافه کنید.
۷- سبزی های برگ دار؛
برخی از سبزی های برگ دار نیز منابع خوبی برای تامین کلسیم کودکان به شمار می روند. این سبزی های برگدار به دلیل نداشتن لاکتوز می توانند منابع خوبی به جای شیر و لبنیات باشند. از جمله این سبزی ها می توان به شاهی، شلغم و کلم پیچ اشاره کرد. سبزی های برگدار منابع خوب پتاسیم نیز به شمار می روند.
۸- آجیل ها و مغزها؛
مصرف آجیل ها نیز برای تامین پروتئین و کلسیم لازم اند. آنها می توانند منابع خوبی برای امگا ۳ نیز به شمار روند و روی سلامت استخوان ها و مفاصل نیز تاثیر خوبی داشته باشند. سعی کنید به مقدار مناسب از آجیل ها را به رژیم غذایی کودک خود اضافه کنید. از جمله بهترین مغزها می توان به بادام، گردو و پسته اشاره کرد.
۹- دانه ها؛
از جمله دانه های بسیار مفید برای کودکان، دانه چیا است. این دانه میزان بالایی پروتئین و کلسیم دارد. دانه های چیا حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ و فیبر هستند. از دیگر دانه های مفید برای بدن می توان به کنجد اشاره کرد که هم خام و هم بو داده آن قابلیت اضافه کردن به برنامه روزانه کودکان را دارد.
۱۰- غلات؛
شاید غلات کلسیم زیادی نداشته باشند اما منابع خوبی برای منیزیم به شمار می روند. گندم سیاه و کینوا از جمله غلات مناسب برای رشد قد در کودکان به شمار می روند. بهتر است از غلات با پوست استفاده کنید تا همه مواد غذایی به بدن کودک شما برسد. جو دو سر و جو منابع خوبی برای کلسیم و منیزیم هستند.
۱۱- میوه ها؛
برخی از میوه ها میزان کافی از مواد معدنی را داشته و منبع خوبی برای رشد استخوان ها هستند. از جمله این میوه ها می توانیم به زردآلو، پرتقال، آناناس و کیوی اشاره کرد. بهتر است برای آنکه همه مواد غذایی مورد نیاز به کودک شما برسد همه جور میوه ای به کودک خود بدهید و هیچ میوه ای را حذف نکنید.
کدام غذاهای برای رشد قدی کودکان مناسب نیستند؟
مواد غذایی که می توانند به رشد قدی کودکان کمک کنند بیان کردیم و حال در اینجا می خواهیم آن دسته از مواد غذایی را معرفی کنیم که تاثیر منفی روی رشد قد کودکان دارند. این مواد غذایی به این شرح هستند:
- ژامبون
- نان های کارخانه ای
- بیسکوییت
- ماست با طعم میوه
- بستنی
- سوسیس
- چیپس
- غلات صبحانه
- نوشیدنی های گازدار
غذاهایی که در بالا اشاره کردیم باعث تاخیر در رشد کودکان می شوند. این مواد خوراکی تراکم مواد معدنی را در استخوان کاهش می دهند و باعث از بین رفتن و زوال ساختار استخوان ها خواهند شد. کودکانی که به مصرف این غذاها عادت کرده اند عملکرد مکانیکی استخوانی ضعیفی دارند وبیشتر از بقیه در معرض خطر شکستگی استخوان ها قرار دارند.
چند نکته در مورد افزایش قد که خوب است بدانید؟
- والدینی که می خواهند فرزندان آنها افزایش قد پیدا کند باید به تغذیه او بیش از پیش توجه داشته باشند. اگر کودکان از یک دستورالعمل غذایی خوب پیروی کنند، هم رشد خوبی خواهند داشت و هم قد آنها افزایش پیدا خواهد کرد.
- در صورتی که یک مشکل و اختلال جسمی باعث کوتاهی قد کودک شده باشد، استفاده از داروها نیز می تواند باعث افزایش قد شود. از جمله اختلالات جسمانی می توانیم به اختلال در غده های درون ریز و کمبود برخی هورمون های رشد اشاره کنیم. در چنین شرایطی می توان از داروهای هورمونی استفاده کرد تا حداکثر پتانسیل رشد اتفاق افتد. البته، استفاده از داروهای هورمونی برای کسانی خوب است که کمبود هورمون دارند، و برای کسانی که هورمون طبیعی دارند اصلا مناسب نیست.
- مصرف برخی مواد غذایی نیز می تواند برای افزایش قد مناسب باشد که در بالاتر در مورد آن توضیحاتی را در مورد آن بیان کردیم.
- علاوه بر موادی که در بالاتر اشاره کردیم کمبود ید نیز روی رشد کودک تاثیر دارد.
- اگر نیاز کودک به مواد مغذی تامین نشود احتمال آنکه رشد او متوقف شود وجود دارد. بهتر است از طریق داشتن یک رژیم غذایی درست، همه نیازهای کودک را به خوبی تامین کنید.
کلام آخر
قد در انسان یک مساله کاملا ژنتیکی است و انسان ها هر قدر هم که تلاش کنند باز هم نمی توانند از یک حد معین، بیشتر افزایش قد پیدا کنند. با این همه، برخی غذاهایی که در این مقاله نام بردیم می توانند باعث شوند که کودک افزایش قد پیدا کند. با اضافه کردن این مواد غذایی به رژیم غذایی کودک می توان به او کمک کرد تا به قد دلخواه خود دست پیدا کند. البته، غذاهایی که اشاره کردیم نه تنها روی قد بلکه روی رشد کلی او نیز تاثیرات خاص خود را خواهند داشت.
