ریاضی یک علم کاربردی است و از این علم می توان در علوم مختلف استفاده کرد. شاید تعجب کنید اگر بدانید ریاضی بیشترین کاربرد را در علوم اجتماعی دارد و تقریبا در همه علوم انسانی به ویژه علوم اجتماعی بدون تکیه به ریاضیات نمی توان به درک مناسبی از این علوم دست پیدا کرد. با ما همراه باشید تا کاربرد ریاضی در علوم اجتماعی را با جزئیات بررسی کنیم.
کاربرد ریاضی در اقتصاد
شاید بتوان گفت در میان علوم انسانی مختلف، ریاضیات بیشترین کاربرد را در علم اقتصاد دارد. اولین بار در قرن نوزدهم میلادی از ریاضی در علم اقتصاد استفاده شد . این علم به واسطه تحقیقات آگوستین کورنو و با کمک کتابی به نام تحقیق در اصول ریاضی، نظریه ثروت وارد علم اقتصاد شد. مواردی چون معرفی مفاهیم عرضه و تقاضا، بررسی توابع تولید، نظریه تعادل عمومی، قضیه اول و دوم رفاه، بررسی رفتار مصرف کنندگان و تولید کنندگان و … از جمله مفاهیمی هستند که به کمک علم ریاضی در علم اقتصاد در مورد آنها صحبت شده است.
از طرف دیگر مفاهیم مهم اقتصادی از جمله قیمت، هزینه، نرخ دستمزد، سرمایه گذاری، سود و درآمد و … ماهیت کمی دارند و با مفاهیم ریاضی به راحتی می توان آنها را تفسیر کرد. در واقع ریاضیات چهارچوبی منطقی و منظم در اختیار علم اقتصاد قرار می دهد که می تواند در آن به کیفیت و آنالیز روابط کمی در این علم بپردازد.
از برنامه ریزی خطی (یکی از کاربردی ترین مباحث ریاضی) برای حل مسائل مربوط به حداکثر یا حداقل رساندن رخدادها استفاده می شود.
به مرور زمان مفاهیم بیشتری در علم اقتصاد با استفاده از ریاضیات مورد بررسی و آنالیز قرار گرفت. به طور مثال بسیاری از خلاصه سازی ها، تفسیر نتایج و آمارهای اقتصادی با استفاده از مفاهیم ریاضی انجام می گیرند. تأثیر ریاضیات در علم اقتصاد به اندازه ای است که می توان گفت این علم با کمک ریاضیات پیشرفت کرد و به جایگاه امروزه خود دست یافت.
ریاضیات نقش عمده ای در توسعه اقتصاد دارد. درواقع ریاضی زیربنای حیاتی را برای دانش اقتصاد فراهم می سازد. ریاضی یک علم مهم و کاربردی در علوم مختلفی از جمله علم فیزی، فناوری، تجارت، خدمات مالی، خدمات ارتباطات و ICT به شمار می رود و برای توسعه اقتصادی یک تمدن نیاز است که همه این علوم مورد توجه قرار گیرند. بنابراین بدونوجود ریاضیات عملا نمی توان به موفقیت های زیادی در علوم یاد شده دست یافت.
ریاضیات پایه و اساس بسیاری از تحقیقات و پژوهش های علمی و صنعتی را تشکیل می دهد، بسیاری از سیستم ها و ساختارهای پیچیده در دنیای مدرن را تنها می توان با استفاده از ریاضیات درک کرد، توضیح داد و توسعه بخشید و درک کرد.
کاربرد ریاضیات در جامعه شناسی
ریاضیات در دیگر علوم مرتبط با علوم انسانی هم کاربرد دارد. به طور مثال جامعه شناسی از جمله علومی است که از ریاضیات و مفاهیم آن در این علم به وفور استفاده می شود. می توان گفت که از ریاضی در همه پژوهش های جامعه شناختی و ساخت نظریه های اجتماعی استفاده می شود. به زبان ساده تر با استفاده از ریاضی می توان به افزایش وضوح و توانایی توضیح مفاهیم و استخراج یک نظریه که نمی توان به صورت شهودی به آن دست یافت، رسید. در جامعه شناسی از مدل های ریاضی استفاده بسیاری می شود. این به معنای ایجاد فرضیه‌های مشخص در مورد برخی پدیده‌های اجتماعی، بیان آنها در ریاضیات رسمی و ارائه تفسیری تجربی برای ایده‌ها است.
با استنباط ویژگی های مدل های ریاضی و مقایسه آنها با داده های تجربی می توان به نتایج شگفت انگیز و قابل توجهی در جامعه شناسی دست یافت. به طور مثال تحلیل شبکه های اجتماعی شناخته شده ترین کمک ریاضی به علم جامعه شناسی است. مدل های ریاضی که معمولا در جامعه شناسی به کار برده می شوند به جامعه شناسان کمک می کنند تا به درک خوبی از تعاملات محلی دست یافته و آنها را قابل پیش بینی می سازد. به این ترتیب می توان از این الگوها برای ارائه و استخراج الگوهای جهانی بر اساس ساختارهای اجتماعی استفاده کرد.
کاربرد ریاضی در علوم اجتماعی
انسان موجودی اجتماعی است و زندگی انسان ها در اجتماع در گرو همکاری با یکدیگر است. دانش ریاضی از جمله علومی است که وجود آن در یک زندگی اجتماعی ضروری است. تقریبا تمام داد و ستدها، ارتباطات تجاری و صنعتی در گروه مهارت های ریاضی است. با توجه به تغییر ساختارهای اجتماعی و ورود امکانات مدرن از جمله حمل و نقل، وسایل ارتباطی، پیشرفت قابل توجه در علم و فناوری و … بدون مهارت های ریاضی، نمی توان زندگی اجتماعی قابل قبول و موفقی داشت. به این ترتیب ریاضیات نه تنها در درک پیشرفت جامعه بلکه در پیش بینی، آمار، بررسی و توضیح زندگی اجتماعی نیز نقش مهمی ایفا کرده است و برای توسعه جامعه به آن نیاز خواهیم داشت.
نقش ریاضیات در رشد مهارت های فردی (روانشناسی)
در علم روانشناسی، خودشناسی بخش مهمی از زندگی فردی، تحصیلی، شغلی و اجتماعی یک فرد را به خود اختصاص می دهد. از آنجایی که رشد مهارت های فردی با استفاده از تمرکز، توجه و عملکرد خوب مغز قابل دسترسی است، هیچ علمی به اندازه ریاضیات نمی تواند در آن نقش داشته باشد. تحقیقات علمی نشان می دهد که مباحث ریاضی مغز کودکان را فعال می کند و حل مسئله به رشد قوای ذهنی می انجامد. در واقع برای حل مسائل ریاضی به کار ذهنی نیاز است. اگر کودکی، مشکل درک مفاهیم ریاضی داشته باشد، مطمئنا عملکرد مغز او دچار مشکل است و باید به لحاظ بالینی و روانشناختی مورد بررسی قرار گیرد.
ریاضیات انسان را به موجودی محاسبه گر تبدیل می کند و بسیاری از مهارت های فردی از جمله مدیریت زمان، مدیریت مالی، سخن وری، مهارت های بازاریابی و … با توجه به مباحث مختلف علوم ریاضی به خوبی قابل توضیح هستند. به طور مثال در بحث مدیریت زمان برنامه ریزی های زمانی و حساب و کتاب های منظم مرتبط با زمان نقش اساسی دارند که به جز علم ریاضی هیچ کدام از این مهارت ها قابل تفسیر و توضیح نخواهند بود.
در علم مدیریت مالی نیز مباحث مرتبط با حسابداری و مفاهیم اصلی ریاضی حرف اول را می زنند، پس اگر فردی به علم ریاضی تسلط کافی نداشته باشد عملا یک مدیر موفق در زمینه مالی نخواهد بود.
نقش ریاضیات در آموزش فردی
نمی توان منکر این اصل شد که هدف اصلی آموزش کمک به کودکان برای کسب مهارت ها در راستای درآمدزایی و در نهایت استقلال مالی و فردی است. برای دستیابی به این هدف، ریاضیات مهم ترین درس نسبت به سایر علوم است. در واقع اکثر علوم کاربردی در جامعه امروز از جمله بانکداری، مدیریت، مهندسی، معماری، حسابداری، کشاورزی، خیاطی، نقشه برداری و حتی کارهای اداری بدون تسلط به علم ریاضی غیر ممکن به نظر می رسند.
جمع بندی
اگر بخواهیم در مورد اهمیت ریاضیات در علوم مختلف زیر مجموعه علوم انسانی بحث کنیم به ردپای ریاضیات در تاریخ، هنر، فلسفه، منطق و … خواهیم رسید. در واقع به نظر می رسد بدون ریاضی بشر قادر به توضیح، توجیه و تفسیر بسیاری از رخدادها در علوم مختلف نخواهد بود. ما در این مقاله تنها به اهمیت ریاضیات و کاربرد آن در مهمترین علوم انسانی پرداختیم.
Visits: 81
