۵ واقعیت و هشدار در خصوص آلودگی آب برای بچه ها

درست است که از آب به عنوان یک مایع حیات یاد می کنند و حقیقتا بدون آن نیز زندگی برای بشر در سطح کره زمین امکان ندارد، اما باید بدانیم که آلودگی آب یکی از مسائل بسیار مهمی است که ما انسان ها باید به آن توجه داشته باشیم. کودکان ما، نسل بعدی هستند که از این منابع استفاده می کنند و به همین جهت باید اطلاعات زیادی در خصوص آب و آلودگی آن داشته باشند تا بتوانند از آن محافظت کنند. در همین راستا، ما تصمیم گرفتیم در این مقاله، ۵ واقعیت در خصوص آلودگی آب ها که کودکان باید آنها را بدانند صحبت کنیم؛ پس با ما همراه باشید.

منظور از آلودگی آب چیست؟

هر گونه تغییری که باعث می شود آب برای مصرف موجودات زنده، به یک مایع مضر و غیر قابل استفاده تبدیل شود، آلودگی آب گفته می شود. اگر بخواهیم خیلی واضح و روشن در این خصوص صحبت کنیم باید بگوییم، زمانی که کیفیت آب آنقدر بد می شود که نتوان آن را نوشید و یا حتی با آن حمام کرد، لباس شست و یا به حیوانات آب داد، آلودگی آب اتفاق افتاده است.

اگر مواد آلوده که ما به آنها آلاینده می گوییم، به صورت ناخواسته وارد آب شده و باعث تغییر دادن ترکیبات آن شود آب، آلوده می شود. این قانون، نه تنها در مورد آب های شیرین، بلکه در مورد آب دریا نیز صادق است و برخی آلاینده ها می توانند باعث آلوده آن شود. شاید جالب باشد که بدانید برخی گونه هایی که در اقیانوس ها زندگی می کنند در اثر آلودگی آب، جان شان در معرض خطر قرار می گیرد و نسلشان به صورت کامل منقرض می شود.

انواع و دلیل آلودگی در آب چیست؟

به صورت کلی، منابع آلوده کننده آب را به دو نوع دسته بندی می کنند:

۱- منابع نقطه ای: در منابع نقطه ای، همه عواملی که باعث می شوند آب، آلوده شود از یک نقطه و محل مشخص وارد آب می شود. برای مثال، کارخانه ها از جمله منابع آلودگی هستند که به آنها منابع نقطه ای می گویند؛ زیرا اینکه یک کارخانه در کجا قرار گرفته کاملا مشخص است و می توان به راحتی فهمید که آب از کجا آلوده می شود. از بین بردن این منبع آلودگی با دردسرها و سختی های کمتری همراه است و با آزمایش و تحقیق می توان یک راه مناسب برای تصفیه آلودگی پیدا کرد.

۲- منابع غیر نقطه ای یا غیر هدف: در این نوع، اینکه آلاینده ها از کدام نقطه آب را آلوده می کنند اصلا مشخص نیست. معمولا آلاینده ها از جاهای مختلف حرکت کرده و وارد آب دریا، رودخانه و یا رود می شوند. مثال این نوع منبع را می توان آب هایی دانست که از زمین های کشاورزی و باغ ها و یا حتی آب های روان حرکت کرده و به سمت منابع آب حرکت می کنند.

در ادامه، می خواهیم عللی را معرفی کنیم که باعث می شوند آب، آلوده شود:

زباله های ارگانیک، یکی از دلایل آلوده شدن آب هستند. از جمله این زباله ها می توانیم به ریختن مواد آلی، مانند تخلیه آب فاضلاب اشاره کنیم.

مواد شیمیایی نیز در نوع خود می توانند آب ها را آلوده کنند. برای مثال، کارخانه های آفت کش و یا کارخانه هایی که فلزات سنگین را استفاده می کنند از نمونه مثال هایی است که می توان در رابطه با آلوده شدن توسط مواد شیمیایی بیان کرد. یکی از نشانه های این نوع آلودگی، قرار گرفتن یک لایه روغنی در بالای آب است. این نوع آلاینده برای همه ی شکل های حیات در کره زمین سمی و نابوده کننده است.

مواد میکروبیولوژیک نیز در نوع خود می توانند باعث آلوده شدن آب شوند. برای مثال، برخی عوامل بیماری زا مانند باکتری ها و یا ویروس هایی که باعث بیماری های همه گیر می شوند، از جمله مثال های این نوع آلودگی هستند. آب استفاده شده و تسویه نشده در آزمایشگاه هایی که در آنها آزمایش های بیولوژیکی انجام می شود، باعث آلوده شدن آب می شوند.

مواد تغییر دهنده اسیدیته یا pH آب نیز در نوع خود یک نوع آلودگی به شمار می رود. مثلا، موادی که حل شدن آنها باعث تغییر اسیدیته آب می شود، علت و پدید آورنده یکی از انواع آلودگی ها است.

کود ها نیز می توانند باعث آلوده شدن آب شوند. زمانی که بیش از نیاز، کود استفاده می شود این کود وارد آب شده و باعث آلوده شدن آن و افزایش جمعیت جلبک ها می شوند. این افزایش جمعیت، روی جمیعت سایر موجوداتی که در آب زندگی می کنند تاثیر بد و منفی خواهد داشت.

رسوب هایی که از معدن ها وارد آب می شوند نیز باعث آلوده آب می شوند.

شاید جالب باشد که بدانید حرارت نیز باعث آلوده شدن آب می شود. زمانی که فعالیت های انسانی باعث تغییر و افزایش دمای آب می شود، گفته می شود آلودگی حرارتی ایجاد شده است. برای مثال، زمانی که یک کارخانه، آب گرم را به جریان رودخانه وارد می کند دمای آب افزایش پیدا کرده و موجوداتی که به تغییر درجه حرارت حساس هستند، از بین می روند.

آثار و تبعات ناشی از آلودگی آب چیست؟

آلودگی آب، فقط از بُعد زندگی ما انسان را تهدید نمی کند. در ادامه، تاثیر این پدیده از جهت های مختلف را بررسی و ارزیابی کرده ایم:

۱- تاثیر آب آلوده روی حیات وحش؛

یکی از واضح ترین و بدیهی ترین آثاری که آب آلوده شده توسط زباله های پلاستیکی به همراه دارد، از بین رفتن بیش از یک میلیون پرنده است. پلاستیک ها انواع و اقسام متفاوت داشته و کودکان نیز به خوبی با آن آشنا هستند.

به غیر از پلاستیک ها که تبعات رها شدنشان در طبیعت بر هیچ کسی پوشیده نیست، آلاینده های دیگری را نیز می توان مثال زد که با آلوده کردن آب باعث از بین رفتن حیات وحش می شود. برای مثال، یک نوع نمک دریایی وجود دارد که از آن برای آب کردن یخ انباشته شده روی سطح جاده ها و خیابان ها استفاده می شود. این نمک، ماده ای به نام فروسیانید دارد. وقتی که یخ ها ذوب می شوند این ماده به آب های زیرزمینی نفوذ کرده و آنها را آلوده می کند. فروسیانید یکی از ترکیبات سمی است که می تواند هم گیاهان و هم جانوران را از بین ببرد و نابود کند.

نکته ای که در این قسمت باید خاطر نشان کنیم این است که نه تنها در طبیعت و در خارج از شهر ما نباید هیچ گونه زباله ای را رها کنیم، بلکه در همان خیابان و یا کوچه ای که زندگی می کنیم نیز باید به بهداشت اهمیت داده و اجازه ندهیم که زباله ها این طرف و آن طرف پخش شوند؛ چرا که ممکن است آب باران این زباله ها را به همراه خود به سمت اقیانوس و دریا ببرد. قطعا هیچ کدام از ما دوست نداریم که یک ماهی و یا میگویی را بخوریم که در آن زباله وجود دارد. به همین دلیل است که والدین آگاه، به کودکان یاد می دهند که زباله هایشان را در سطل های زباله بریزند و آنها را در طبیعت و در محیط بیرون از خانه رها نکنند.

۲-تاثیر آب آلوده روی اکوسیستم؛

از دیگر نگرانی هایی که در مورد آلودگی آب ها وجود دارد، تغییری است که در  اکوسیستم ایجاد می شود. اکوسیستم به محیطی گفته می شود که در آن، موجودات ریز و کوچک، گیاهان و حیوانات در کنار هم زندگی می کنند و با هم تعامل دارند. وقتی که آب، آلوده می شود این محیط با خطرات جدی مواجه خواهد شد. تغییر زیستگاه و اکوسیستم اصلا اتفاق خوبی نیست و حتی ممکن است جان و سلامتی انسان را نیز به خطر اندازد. برخی از متخصصان محیط زیست اعتقاد دارند که این اتفاق باعث نابودی انسان و حیوانات می شود.

۳-گسترش پیدا کردن بیماری ها؛

کارشناسان محیط زیست می گویند ۸۰ درصد از بیماری هایی که از طریق آب به بدن انسان انتقال پیدا می کند، بیماری های عفونی هستند. از آنجایی که مقدار زیادی از فاضلاب تولید شده در کشورهای در حال توسعه، بدون آنکه تصفیه شوند در طبیعت و محیط زیست رها می شوند، افزایش شیوع بیماری های عفونی اتفاق تلخی است که ممکن است دامنگیر همه ما شود. متاسفانه، کودکان یکی از آسیب پذیرترین گروه های جامع بوده و بیش از بزرگسالان در معرض ابتلا به این بیماری ها قرار دارند. پس ما به عنوان والدین آگاه، برای آنکه فرزندان و کودکانمان را از ابتلای به این بیماری ها محافظت کنیم، باید آب را آلوده نکرده و اصول نگهداری از آن را نیز به کودکان آموزش دهیم.

۴- کاهش میزان سلامت انسان؛

از دیگر عوارض و خطرات آلودگی آب ها، کاهش سلامت انسان است. نوشیدن آب آلوده باعث انتقال بیماری های متفاوت به بدن انسان شده و بیماری های از جمله فاکتورهایی هستند که باعث می شوند سلامت انسان و جان او به خطر افتد.

یکی از انواع آلودگی های آب که حتما هشدارهایی در مورد آن شنیده اید، آلوده آب توسط نیترات است. کسانی که آب حاوی نیترات مصرف می کنند در معرض ابتلا به مشکلات متفاوت، از جمله مشکلات کبد، مشکلات عصبی و تنفسی هستند. حتی فلزات سنگین را نیز می توان یکی از آلوده کننده های آب نامید. آن فلزات اگر از بدن خارج نشوند زمینه بروز بیماری های خطرناکی را به وجود می آورند که از جمله آنها می توانیم نقص در هنگام تولد کودک، سرطان، بیماری های عصبی، بیماری های مربوط به سیستم ایمنی بدن و کاهش میزان باروری اشاره کرد.

شاید باورتان نشود اما، برخی تحقیقات نشان می دهد که مرگ به دلیل اسهال دومین علت شایع مرگ در میان کودکانی است که زیر ۵ سال، سن دارند. آلودگی آب که ناشی از سرب و جیوه و برخی از آفت کش هاست، در صورتی که توسط کودکان نوشیده شود، باعث تاثیرات نامطلوب و خطرناکی روی سلامت شان شده و باعث ایجاد بیماری در آنها خواهد شد.

۵- افزایش هزینه های دولت؛

مشکلات آلودگی آب، تنها سلامت انسان ها را به صورت فردی در خطر نمی اندازد، بلکه دولت ها را نیز با مشکلاتی رو به رو می کند. یکی از این مشکلات، افزایش هزینه هاست. هزینه تسویه کردن آب آلوده، بسیار بالا است. هر قدر میزان آلودگی آب بیشتر باشد، هزینه بیشتری برای تسویه آن نیز باید توسط دولت پرداخت شود. برای مثال، صنعت گردشگری در آمریکا، سالانه چیزی در حدد ۱ میلیارد دلار از دارایی خود را به این دلیل که آب های این کشور آلوده بوده و برای قایقرانی مناسب نیستند، از دست می دهد. آلودگی آب، روی صنعت ماهیگیری نیز تاثیر منفی می گذارد.

شاید جالب باشد که بدانید املاکی که در نزدیکی رودخانه های آلوده قرار دارند دچار افت قیمت می شوند. البته، از دست دادن شغل و کاهش فرصت های شغلی از دیگر عوارض حاشیه ای است که آلودگی آب باعث و بانی ظهور آن شده است.

چند بازی جذاب که برای کشف آلودگی آب برای کودکان؟

برای آنکه بتوانید آلودگی آب را به کودکان در قالب بازی آموزش دهید، می توانید یکی از کارهایی که در ادامه می گوییم انجام دهید. بچه ها در حین بازی چیزهای زیادی را یاد می گیرند و خیلی دیرتر آن را فراموش می کنند.

۱- تعیین اسیدیته یا pH

یکی از آزمایش هایی که می توانید با کمک بچه ها انجام دهید، بررسی کردن و تعیین کردن میزان اسیدیته آب است. با این آزمایش ساده به بچه ها یاد می دهید که حتی کوچک ترین فعالیت های انسان باعث تغییر اسیدیته آب و آلوده شدن آن می شود.

به این منظور، بهتر است یک کاغذ pH، صابون و مقداری آب آماده کنید. صابون را در تماس با آب قرار داده و در یک لیوان بریزید. این آب، نماد آبی است که بعد از شستن دست ها وارد فاضلاب می شود. یک لیوان دیگر نیز آماده کرده و در آن آب معمولی یا همان آبی که از شیر آب بر می دارید، بریزید. نوارهای تعیین اسیدیته آب در جاهایی که وسایل آزمایش می فروشند در دسترس است.

کاغذ پی هاش را داخل لیوانی که در آن آب صابونی وجود دارد قرار دهید. بعد از تماس کاغذ با آب داخل لیوان، شما و کودکتان شاهد تغییر رنگ کاغذ pH خواهید بود. این تغییر رنگ نشان می دهد که آب، قلیایی شده و pH آن افزایش پیدا کرده است. این نشان می دهد که حتی یک شستن دست با صابون چقدر می تواند روی ترکیب آب و خواص آن تاثیر بگذارد و آب سالم را به یک آب قلیایی و غیر سالم تبدیل کند. حال، این اتفاق را در مقیاس های بزرگ تصور کنید که کارخانه ها حجم زیادی از مواد اسیدی و قلیایی را وارد آب می کنند و باعث تغییر کیفیت آن می شوند.

۲- تصفیه کردن آب؛

بازی دیگری که می توانید با کودک خود انجام دهید، تصفیه کردن آب با کمک کاغذهایی است که به به آنها کاغذ فیلتر می گویند. این کاغذ را نیز می توانید از مغازه هایی که لوازم آزمایشگاهی می فروشند تهیه کنید. به این منظور، مقداری خاک برداشته و آن را با آب مخلوط کنید. بعد، یک لیوان برداشته، توری هایی که سوراخ بزرگی دارد روی لیوان قرار داده و آب مخلوط شده با خاک را روی این توری بریزید. با این کار، ذارت بزرگ تر آب جدا می شوند. سپس، آب داخل لیوان را از کاغذی که سوراخ های ریزتری داشته عبور دهید. این ریختن آب روی توری های متفاوت را تا جایی ادامه دهید که در آخر، یک آب تمیز و شفاف به دست آورید.

اگر این مراحل را در مقابل کودک خود انجام دهید آنها به خوبی متوجه خواهند شد که چه مراحل و پروسه طولانی در مراکز تصفیه آب انجام خواهد شد. به این شکل، آنها به شکل غیر مستقیم و در قالب بازی متوجه می شوند که فراهم کردن آب سالم برای نوشیدن به این راحتی نیست و مراحل سختی باید طی شود.

۳- بررسی آلودگی آب از نظر شیمیایی؛

برای آنکه به کودک خود نشان دهید، آلودگی آب از نظر شیمیایی نیز در نوع خود مهم است، یک اسفنج سفید، چند تکه چغندر رنگی و یک ظرف آماده کنید. همه تکه های چغندر را در داخل ظرف ریخته و صبر کنید تا آب، صورتی رنگ شود. اسفنج را داخل ظرف محتوی آب و چغندر قرار دهید و صبر کنید تا یک رو زمان بگذرد. روز بعد، اسفنج را خارج کرده و سعی کنید آن را با آب تمیز کنید. قطعا تلاش شما برای آنکه رنگ اسفنج به سفیدیِ روز اول درآید بی نتیجه خواهد بود و رنگ صورتی یا قرمز آن حفظ خواهد شد.

اگر فرض کنیم که این تکه اسفنج، یک موجود زنده در دریا باشد حتما متوجه خواهید شد که ضایعات آلی و شیمیایی باعث چه تغییرات بازگشت ناپذیری در موجودات خواهند شد. بدن موجودات زنده، آلاینده ها و موادی که در آب وجود دارد به خود جذب می کنند. باقی ماندن این آلاینده ها در بدن آنها، با عوارض بدی برایشان همراه خواهد بود. از آنجایی که برخی از ما این موجودات دریایی را می خوریم، این مواد و آلاینده ها نیز وارد بدن شده و سلامت ما نیز تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.

از دیگر کارهایی که کودکان می توانند انجام دهند، پیدا کردن ماهی های مرده در آب است. آنها می توانند از این ماهی های مرده به عنوان یک نمونه استفاده کرده و با مشاهده آن زیر میکروسکوپ آزمایشگاه متوجه شوند که آلودگی آب ها باعث چه تغییراتی در بافت و بدن ماهی ها و به صورت کلی موجودات زنده می شود.

پس، برای حفظ جان خود و نسل های بعدی هم که شده، ما باید به فکر محافظت و نگهداری از آب باشیم و از انجام اقداماتی که باعث آلودگی آب می شوند خودداری کنیم. حال، وقت آن رسیده که ما در مورد روش های جلوگیری از آلودگی آب نکاتی را بیان کنیم.

چگونه آب را آلوده نکنیم؟

تصور نکنید اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از آلودگی آب ها، خیلی سخت و پیچیده هستند. شما با انجام ساده ترین کارها می توانید از این اتفاق جلوگیری کنید. برای آنکه آب ها آلوده نشوند می توانید کارهای زیر را انجام دهید:

۱-  هیچ زباله ای در آب نریزید؛

وقتی که به کنار رودخانه، دریاچه و یا یک رود می روید به کودک خود بگویید که هیچ نوع زباله ای را داخل آب نریزد. حتی پوست میوه ها نیز باعث آلوده شدن آب می شود. در زمان گردش در طبیعت، یک کیسه زباله با خود داشته باشید و زباله ها را در آن بریزید.

۲- در نزدیکی آب، مدفوع یا ادرار نکنید؛

از دیگر کارهای اشتباهی که برخی ها مرتکب می شوند، ادرار کردن یا مدفوع کردن نزدیک آب است. ادرار و مدفوع انسان حاوی آلودگی است و اگر وارد آب شود آن را آلوده می کند.

۳-پسماند مایعات را وارد آب نکنید؛

مواد شیمیایی که روغنی و یا مایع هستند و یا هر ترکیب دیگری که به حالت مایع است، در صورتی که وارد آب شود، باعث آلوده شدن آن می شود. اگر ظرف هایی حاوی این مواد را دارید و می خواهید از شر آنها خلاص شوید، ظرف محتوی آن را به داخل آب نیندازید. بهتر است تحقیق کنید تا بدانید بهترین راه برای دور انداختن این مواد، بدون آنکه تاثیر سوئی روی محیط زیست داشته باشند، چیست.

۴- آفت کش ها و کودهایی را به کار ببرید که با محیط زیست سازگارند؛

اگر می خواهید از کودها و یا آفت کش ها استفاده کنید، بهتر است به سراغ آنهایی بروید که هیچ تداخلی با محیط زیست و طبیعت ندارند. گاهی اوقات، روش های فیزیکی مقابله با حشرات و آفات می تواند کار یک کشاورز را راه انداخته و به او کمک کند تا از شرآفات خلاص شود. کشاورزان برای مصرف کود و آفت کش باید مطابق با نظر کارشناسان عمل کنند و آنها را بیش از حد معمول استفاده نکنند. زیاده روی در مصرف کود و آفت کش باعث آسیب به طبیعت و آلوده شده آب می شود.

۵-برخی عادت های دوست داران محیط زیست را در خود پرورش دهید؛

یکی از بهترین کارهایی که از نظر اقتصادی و مالی نیز می تواند به صرف شما باشد، استفاده از آبی است که بعد از شستن سبزی و یا میوه ها باقی مانده است. شما می توانید با این آب، گل و گیاهانی که در منزل دارید آبیاری کنید و در مصرف آب خانه صرفه جویی کنید. اگر یک باغ و یا گلخانه دارید می توانید به جای استفاده از کود، ضایعات گیاهی را در یک جا جمع کرده و یه عنوان یک کمپوست طبیعی و بدون خطر از آن استفاده کنید. به این شکل، هم میزان زباله ها کاهش پیدا خواهد کرد و هم شما از یک ماده طبیعی برای تقویت گیاهان خود استفاده می کنید.

چند حقیقت تلخ در مورد آلودگی آب ها!؟

• خشکی، باعث ۸۰ درصد آلودگی آب دریا و اقیانوس می شود.
• آلودگی هوا باعث آلودگی آب نیز می شود.
• قطرات روغن که از ماشین ها روی کف جاده و خیابان می ریزد در نهایت به دریا می رسد.
• یک گالن رنگ می تواند ۲۵۰۰۰۰ گالن آب را آلوده کند و یک گالن بنزین نیز می تواند ۷۵۰۰۰۰ گالن آب را آلوده کند.

نتیجه گیری

کودکان امروز، به امکانات زیادی دسترسی دارند و می توانند اطلاعاتی که به دست آورده اند با دیگران به اشتراک بگذارند. این کار روی افزایش اعتماد به نفس و افزایش حس مسئولیت پذیری آنها نسبت به محیط اطرافشان نیز تاثیر دارد. آنها می توانند دوستان و هم سن و سال های خود را از این که آلودگی آب ها چه خطراتی با خود در پی دارد، آگاه کنند و قدمی مفید و اثر بخش در جهت حفظ محیط زیست بردارند.

متاسفانه به دلیل فعالیت های انسان، آلودگی آب در حال گسترش است. با افزایش تعداد کارخانه، افزایش جمعیت و افزایش آلاینده ها، آلودگی آب ها نیز افزایش پیدا کرده و سلامت مردمانی که روی کره زمین زندگی می کنند بیش از گذشته در معرض خطر است. به خطر افتادن جان موجودات زنده و آبزیانی که در دریاها زندگی می کنند موضوع دیگری است که ما باید نسبت به آن بی توجه نباشیم. ما می توانیم تا زمانی که همه چیز از بین نرفته، تلاش کنیم و به کودکان خود یاد بدهیم تا با آلوده نکردن محیط زیست، از جان خود محافظت کنند و اجازه ندهند که محیط زیست نیز تخریب شده و از بین برود.

ما با نوشتن این مقاله سعی کردیم اطلاعاتی صحیح و درست در مورد آلودگی آب و خطرات ناشی از آن به شما بدهیم. گرچه این قدم، بسیار کوچک به نظر می رسد اما آموزش نسل های بعدی، کمک زیادی به حفظ محیط زیست و جلوگیری از آلوده شدن آب ها خواهد کرد.

Visits: 129