باید بدانیم که کودکان نیز مانند ما احساسات مختلفی را تجربه می کنند که یکی از آنها غم است، از آنجایی که کودکان همیشه شاد و پرانرژی هستند شاید درک این که یک کودک عمیقا ناراحت است سخت باشد. مسلما هیچ چیز به اندازه غمگینی یک کودک ناراحت کننده نیست. در این مقاله قصد داریم به بررسی وجود غم و اندوه در کودکان بپردازیم.
چرا نباید کودک غمگین باشد
این که انسان باید احساسات مختلفی را تجربه کند یک حقیقت انکارناپذیر است و غم و اندوه نیز یکی از احساساتی است که مواجهه با آن طبیعی است و ممکن است به دفعات در زندگی انسان رخ دهد، این که گاهی از حادثه یا مسئله ای غمگین شویم یک امر طبیعی است اما نباید اجازه داد که این احساس غم و اندوه در وجود ما ریشه دار شده و ادامه پیدا کند، در مورد کودکان با توجه به احساسات عمیقی که دارند این مسئله اهمیت بیشتری پیدا می کند، کودکی که مدام احساس غم و اندوه داشته باشد بدون این که علت آن کشف شده و برطرف شود ممکن است به افسردگی مبتلا شود، شاید متعجب شوید اگر بدانید که کودکان هم به افسردگی دچار می شوند، بنابراین بسیار مهم است که غم و اندوه در کودکان ریشه یابی شده و آن را خیلی زود برطرف کنیم.
در چه سن و شرایطی کودک احساس غمگینی می کند؟
باید گفت شرایطی که باعث تحمیل احساس ناراحتی و غم به کودک می شود بسیار است، از دست دادن عزیزان، مشاجرات دائم خانوادگی، جدایی والدین، بیماری جسمی یا مشکلات مربوط به یادگیری از جمله مواردی هستند که یک کودک را در سنین بین ۳ تا ۱۰ سالگی در معرض غم و اندوه قرار می دهد. مسلما هرچه سن کودک بیشتر بوده و درک او نسبت به محیط بیشتر باشد این احساس عمیق تر و پایدارتر خواهد بود.
میزان غم و اندوه در کودکی و ماندگاری آن در روان کودک بستگی به عواملی چون شدت عامل ایجاد کننده غم، درک کودک از موضوع ایجاد شده و همچنین حساسیت روانی کودک نسبت به مسائل پیرامون خود خواهد داشت. گاهی کودکانی که حساس هستند حتی با مسائل کوچک و پیش پا افتاده احساس غم فراوانی می کنند و حساسیت روحی آنها باعث می شود که ساعتها و روزها با این احساس دست و پنجه نرم کنند. این کودکان بیشتر مستعد ابتلا به افسردگی ناشی از غم و اندوه فراوان هستند.
چگونه بفهمم که کودک من غمگین است
مطمئنا علائم بسیاری وجود دارد که شما را متوجه ناراحتی و اندوه فرزندتان کند، بهتر است که همیشه حواستان به اوضاع روحی و حرکات فرزندتان باشد تا در صورت مشاهده آثار غم و اندوه سریعا برای برطرف کردن آن دست به کار شوید. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
کناره گیر و ساکت است
کودکان همیشه در حال جنب و جوش هستند، آنها انرژی بسیاری دارند و مدام در حال کنجکاوی و پرسش در مورد مسائل مختلف هستند، گاهی خانواده ها حتی از پر حرفی کودکان شاکی می شوند، اگر احساس می کنید که کودک شما کناره گیر و ساکت شده است حتما علت را جویا شوید، مطمئنا مسئله ای اتفاق افتاده است.
بی اشتها و بی میل غذا می خورد
اگر فکر می کنید که کودک شما بی اشتها و بی میل است و یا زیاد غذا نمی خورد بهتر است به دنبال ریشه یابی موضوع باشید. کودک برای تامین انرژی مورد نیاز جنب و جوش و فعالیت خود نیاز به تغذیه مناسب دارد، بنابراین حتما روی مسئله غذا خوردن کودک حساس باشید و در این مورد به ویژه اگر به صورت مداوم رخ می دهد بی توجه نباشید.
بازی نمی کند
مهمترین مشخصه کودکی بازی کردن و شوق بی پایان برای بازی است، اگر کودکی بازی نمی کند و یا در جمع کودکان حاضر نمی شود باید دلیل را پیدا کرد. بازی کردن یکی از فاکتورهای مهم رشد روانی و جسمی کودک است، بنابراین باید در مورد شیوه بازی کردن، بازی های مورد علاقه و افرادی که کودک دوست دارد با آنها بازی کند حساس باشید.
نمی خندد
کودکی که حتی لبخند بر لبانش جاری نباشد مطمئنا دچار مشکلی است که باید برطرف شود، کودکان باید شاد و با نشاط باشند، وقتی کودکی غمگین است نمی تواند احساس خود را پنهان کند و به همین دلیل یک کودک غمگین ممکن است نخندد یا لبخند نزند.
علاقه ای ندارد با کودکان هم سن خود تعامل کند
همه بچه ها دوست دارند که در جمع همسالان خود باشند، شاید به همین دلیل است که محیط هایی مثل مهد کودک یا مدرسه برای کودکان بسیاری هیجان انگیز و دوست داشتنی است، این که دوستان جدید پیدا کنند با آنها بازی کنند و شاد باشند انگیزه کودکان برای حضور در جمع دوستان است، اگر کودکی به هر دلیل از جمع گریزان است و یا علاقه ای به ارتباط با همسالان خود را ندارد باید علت را پیگیری کرد.
یک نکته مهم! کم رویی را با غم و اندوه اشتباه نگیرید
بسیاری از کودکان هستند که از نظر شخصیتی افرادی درونگا یا خجالتی و کمرو هستند، باید توجه داشته باشید که آثار غم و اندوه را با خجالتی بودن کودک یا درونگرا بودن او اشتباه نگیرید، در حقیقت مرز باریکی بین این دو وجود دارد، شما به عنوان والدین باید با شخصیت فرزند خود آشنایی کامل داشته باشید.
راه های از بین بردن غم و اندوه کودک
وقتی متوجه می شوید که کودک شما دیگر آن کودک شاد و سرحال نیست و احساس غم و اندوه او را درک می کنید وقت آن رسیده که وارد عمل شوید.
با او صحبت کنید
اولین راه حل برای مقابله با غم و اندوه کودک این است که با او صحبت کنید، شما باید علت ناراحتی او را بدانید، پس بهتر است از او بخواهید تا با شما صحبت کند، رفتار شما باید به گونه ای باشد که او به شما اعتماد کند و راحت بتواند با شما صحبت کند، بنابراین صحبت های شما نباید حالت بازجویی داشته باشد بلکه باید نقش یک گوش شنوا را ایفا کنید و کودک بداند که با او همدلی می کنید تا بتواند به راحتی با شما صحبت کند.
با او هم دردی کنید
وقتی کودک با شما درد دل می کند باید با او همدردی کنید، علت غم و اندوه کودک هرچه باشد نباید نصیحت، تنبیه یا توبیخ شما را در پی داشته باشد، بهتر است تا زمان از بین رفتن این احساس تنها با او همدردی کنید و اجازه دهید که احساسات خود را کنترل کند. در زمان مناسب در مورد چرایی اتفاق با او صحبت کنید.
اعتماد به نفس را در او بالا ببرید
باید به کودک کمک کنید تا احساسات خود را بشناسد و بتواند آنها را کنترل کند، راه های رهایی از احساسات آزار دهنده ای چون ترس، غم و استرس را به کودک بیاموزید.
به حساسیت های او توجه کنید
والدینی که کودک حساس دارند باید نسبت به این مسئله دقت کافی داشته باشند، کودکان از نظر رفتار و عملکرد یکسان نیستند در مقابل برخی از آنها باید صبورتر و با مدارای بیشتری رفتار کرد.
سعی کنید او را شاد کنید
به او بیاموزید که این احساسات زودگذر است و می توان به راحتی آن را به انرژی مثبت و احساس درونی خود تبدیل کرد، سعی کنید که با روش های مختلف سر او را گرم کرده و احساسات مثبتی چون شادی و امید را در او زنده کنید.
کلام آخر
کودکان دنیای کوچکی دارند، همین باعث می شود که احساسات عمیق تری داشته باشند، گاهی حتی ترکیدن یک بادکنک می تواند کودک را برای ساعت های متمادی ناراحت کند، بنابراین باید این موضوع را درک کنید و کودکان را از احساساتی مثل غم و اندوه بلند مدت که روی روح و روان کودک تاثیرگذار است دور کنید، همانطور که در ابتدا هم گفتیم مواجه شدن با غم و اندوه یک بخش از زندگی است که نمی توان آن را انکار کرد، بلکه می توان با شیوه های صحیح درک و مقابله با آن کاری کرد که نتایج و عوارض کمتری داشته باشد، به ویژه در مورد کودکان که اتفاقات دوران کودکی آنها می تواند آنقدر تاثیرگذار باشد که در دوره بزرگسالی دچار مشکلات روحی و روانی شوند باید نسبت به غم و ناراحتی آنها حساس بود و سعی کرد که به موقع آنها را تشخیص داده و برای رفع آنها بکوشیم.
